Тиббиёт билим юртлари талабалари учун ук



Download 0,64 Mb.
bet18/24
Sana21.02.2022
Hajmi0,64 Mb.
#61864
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   24
Bog'liq
Хамширалик

Гимнастика (юнонча — gymnastike —- машк. к.илама1 — жисмонан камол топишга, саломатликни мустах.каг лашга \ар томонлама ёрдам берадиган махсус жисмон] машклар мажмуасидир. Машклар билан мунтазам шугу^ ланилганда юрак-томир ва нафас тизилмалари фаолия^ яхшиланади, таянч-х.аракат аппарати муста\камланг" моддалар алмашинуви кучаяди, турли жисмоний кучл? нишларга мослашув иши такомиллашади. Гимнастик жисмоний жих.атдан гавдани турри шакллантмради, ■""' елка камари, корин мушакларини мустах.камлайди ва чил, харакатчан булишга ёрдам беради.
46
Велосипед хайдаш машгулотлари аввало умумий жис-ноний чидамлиликни оширишга ёрдам беради. Велоси-педДа тезликни оширмай текис йулда сайр килиш барча ёшдаги аёллар учун хам, эркаклар учун хам енгил ва кулай машгулотдир. Велосипеддан ок.илона фойдаланилса, у бо-лаларни жисмонан тарбиялашнинг яхши воситасига ай-лаиади.
Спорт уйинлари (бадминтон, баскетбол, волейбол, фут­бол, хоккей ва бошкалар) шугулланувчилар организмига х,ар тарафлама фойдали таъсир курсатади. Харакат фаолиятининг турли шаклларини (югуриш, юриш, сакраш ва иргитиш-лар, зарблар, турли куч элементлари) камраб олувчи спорт уйинлари чамалай билишга, аник.ва чак.к,он харакат килишга ургатади, организмни бакувват килиб юрак-томир, нерв ва нафас систем ал арининг такомиллашувини, таянч-харакат аппаратининг мустах.камланишини таъминлайди. Спорт уйинлари вазиятларнинг тухтовсиз узгариб туриши билан ифодаланади ва спортчиларни тезда мулжал кдпа олишга, топк.ирликка ва к.а!ъиятликка ургатади.
Терренкур— (франц. terrain — жой ва нем — kur — даволаш) асосан санаторий-курорт шароитларида даво максадида махсус белгиланган йул (маршрут) буйича маълум масофага пиёда сайр к.илишдир. Терренкур даво­лаш усули х.исобланади. Текис йулда к.иялик жойдан утиб юриш юрак-томир фаолиятини муста\камлайди ва ри-вожлантиради, турри нафас олиш учун яхши шароит яратади, нерв-мускул тонусини оширади, шунингдек оёк, мускулларини юриштиради, моддалар алмашинувини ях-шилайди.
, Тренажерлар деганимизда харакат, касбга оид амалий куникмалар х.амда мах,оратни тарбиялаш ва такомиллаш-тиришга мулжалланган техник курилмалар ва мослама-ларни тушунамиз. Согломлаштиришга оид тренажерлар турли ёш ва касб-кордаги одамлар томонидан кенг фой~ Даланишга мулжалланган. Улар сорлик.ни мустах.камлай-Ди, ме\нат к.обилиятини оширади, одамнинг асосий жисмоний сифатлари: куч, чидамлилик, тезлик, чакдон-ликни ривожлантиради. Мушакларни чиник.тирувчи маш-^Ларни уй шароитида бажариш учун «Здоровье» гимнас­тика туплами, «Грация», «Роллер» тренажёрлари, эспан-^еРлар, гантеллар, эластик бинтлар ва бошкдлардан Ф°йдаланиш мумкин.
47
Жисмоний машкларнинг кандай булмасин бирон те ридан шурулланишга киришишдан олдин, жисмоний ку* ланишни организм томонидан кутара олиш крбилиятим ёки шурулланганликнинг паст нуктасини аниклаб олиЯ зарур. Бунинг учун «утириб-туриш» машкидан фойдалЯ ниш мумкин. Асосий холат—оёкдарни бир жойга к,уйЛ (товонлар бирлашган, оек, учлари узокдашган), пульс са-налади.—П, . Кулларни олдинга кутариб о\иста маромЯ 30 марта утириб турилади ва шу захоти пульс саналади! П2. 1 минут утказиб пульс яна саналади— П3.

10



Р (Руфье индекси) -
Олинган маълумот куйидагича бахоланади: 0+жисмоний кучланишга аъло реакция, 0—5— яхши реакция, 6—10—к,оникарли реакция, 11—15— сует реакция, 15— крникдрсиз реакция.
Жисмоний маданият ва спорт бир-бири билан чамбаш час боглик., шу билан бирга уларда ухшашлик хам, фай Хам мавжуд.
Жисмоний маданият жамият умумий маданиятиниЯ бир кисми булиб, саломатлик, хар томонлама жисмошш к.обилиятни ривожлантириш, уларни жамият хзётида бе-восита куллашга к.аратилган ишлар йигиндисидир.
Спорт маданиятнинг узига хос тури булиб, асосиа фарк.и, унинг мусобакалашув мак.садига ^аратилганли гидир.
Жисмоний машрулотлар одам организмига ижобий тасир этар экан, уларни бажаришда зарур булган гигиени талабларга тухталиб утиш хам зарур. Бу талаблар машғулот утказиладиган хонага—мухитга (кийиладиган кийия ларга ва пойафзалларга) тегишлидир. Жисмоний маиш ларни бажариш хоналари кенг, e'pyF, хавоси алмаштиршладиган, харорати бир меъёрда сакланадиган ва жисмони машкдар хилига мослаштирилган булиши лозим. Ёз куйларида жисмоний машрулотларни очик, хавода утказет мумкин. *
48
Ж машклар учун енгил, харакатлар учун кулай
"ил фаелларига мое, пахтадан тайёрланган кийимлар тав-и этилади. Пойафзаллар табиий теридан ёки матодан к,араб) тайёрланган булиши керак. Пайпоклар
шк, ^ав0 утказадиган булгани ма-ькул.
Хисмоний машклар билан шурулланувчи хар бир киши куйидаги асосий кридаларга амал к.илиши лозим.

  1. Аста-секинлик.

  2. Мунтазамлилик.

  3. Хар томонламалик.

  4. Узига хос ёндошиш.

5. Уз-узини назорат килиб бориш.
Машкдарни аста-секинлик билан бошлаб, узлуксиз шурулланиш, уларнинг турли хилларидан фойдаланиш, узининг шахеий крбилиятларини хисобга олиш ва маш-гулотларнинг к.андай таъсир бераётганини назорат к,илиш зарур.
Жисмоний машкдар нафакэт согломлаштирувЧи, бал­ки даволовчи омил сифатида хам катта ахамиЛтта эга. Уиинг даволовчи таъсирига таянган холда хозир даво-лаш физкультураси кенг кулланилади. Даволаш физкуль-тураси амалиёти харакатнинг куйидаги таъсирларига асос-ланган:
а) тонусни оширувчи ва стимулловчи (тетиклаштирувчи),
б) трофик ёки озиклантирувчи,
в) компенсатор,
г) тинчлантирувчи,
Д) бузилган функцияларни меъёрлаштирувчи (кайта тикловчи).
Ушбу таъсирлар натижасида организмнинг умумий то-нуси ошади, иммунитет ва реактивлик кутарилади, касал аъзо озикланиши яхшиланади, дори-дармонлар яхши таъ-СиР Килади, касаллик ёки шикастланиш натижасида бу­зилган функциялар тикланади.
Буюк мутафаккирймиз Ибн Сино айтганидек: «Хара-Кат—саломатлик мезонидир». Шунга кура харакатни тар-риб килиш хар бир тиббиёт ходимининг мухим вазифала-
ан биридир.

49


иги хотира пасайиши) пайдо булган булса, кейинчалик жисмоний узгаришлар (терлаш, юрак уриши, ofh3 куриши, озиб кетиш, кул-оёк. титраши, рангининг синик.иши, куз корачикининг кенгайиши) авж олади. Агар банги уз вактида наркотик к.абул килмаса, юк.оридаги хрлатлар кузатилади.
5. Ру^ий-эмоционал зурикишлар — хрзирги даврда кишилар саломатлигига салбий таъсир этувчи асосий омил-лар хисобланади. Одам организмининг нормал фаолияти, унинг рух.ияти к.ай даражадалигига боглик..
Рух.ият ва кайфиятидаги х.ар кандай узгаришлар аъзо ва системаларнинг фаолиятига бевосита таъсир курсатади,
Одамнинг рухдн эзилиши, кунглига OFHp ботадиган кечинмалар ва х.аётдаги турли салбий вокеалар зурик,иш-ларга олиб келади.
Рух.ий-эмоционал зурикишлар натижасида одамларда гипертония, стенокардия ва миокард инфаркти, колавер-са, рух,ий касалликлар, зарарли одатларга ружу к.илиш ке­либ чик.ади.
Аелларда рух.ий-эмоционал зурикишлар айникса, х.оми-ладорлик даврида, унинг дастлабки уч ойида ута хавфли асоратларга сабаб булиши мумкин.
Ахрли турмушининг яхшиланиши, ижтимоий шаро-итнинг барк.арорлашиши рух.ий-эмодионал зурикишлар олдини олишнинг асосий шартларидандир.
Юкррида санаб утилган саломатликка к.арши омиллар х.ак.ида тушунчага эга булиш, уларни бартараф этиш, х.ар бир кишининг бевосита узига борлик.. Бунинг учун эса cof-лом турмуш, унинг таркибий к,исмлари нималардан ибо-ратлиги \ак.ида ахрли орасида тушунтириш ишлари олиб бориш лозим.
СОРЛОМ ТУРМУШ ТАРЗИНИНГ ТАЛАБЛАРИ ВА КАСАЛЛИКЛАРНИНГ ОЛДИНИ ОЛИШ
Турмуш тарЗи — бу аник, шароитдаги диалектик ту-Шунчалар х,осиласи булиб, инсоннинг аник.жамиятда, му-Читда ифодаланган х.аёт, мех.нат, дам олиш ва хрказола-Рини уз ичига олган тушунчадир. Унинг таркибий к.исм-^аРига фак.ат ижтимоий-сиёсий ва ишлаб чик.ариш Фаолиитигина эмас, балки ишлаб чикдришдан ташк.ари ВаКтдаги фаоллиги, ижтимоий-маданий фаолияти хам киради. Тиббий фаоллик хам унинг бир туридир. Турмуш-
43
Тугри (рационал) овкдтланиш

Download 0,64 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   24




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish