Thesis · April 2020 doi: 10. 13140/RG

 ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
81 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ
ҳозирда юртимизда егирма миллиондан ортиқ Интернетдан фойдаланувчилар рўйхатга 
олинган. Бугунги ёшларнинг 90 фоизи асосий ахборот манбаи сифатида Интернетга 
мурожаат этади. Глобал тармоқлардан бир зумда ахборотларни олишдаги қулайликлар ва 
Интернетнинг фойдали томонлари барчага бирдек манзур бўлиб, унинг инсонларга фойдали 
томони тўғрисида тўхталиб ўтиш муҳим эмас. Бироқ Интернетнинг борган сари оммалашиб 
бориши ундан жамоат жойларида, уйда, кўчаларда ва олий таълим муассасаларда бемалол 
фойдаланишдаги қулайликлар яратилиши ёшлар ўртасида Интернет ва компютер ўйинларига 
қарамликнинг ривожланиши билан боғлиқ муаммоларни ҳам келтириб чиқармоқда. 
Маълумки, Интернет ва компютерларга қарам бўлган ёшларда қуйидаги аломатлар 
кузатилиши мумкин: Интернетга мунтазам мурожаат қилиш, ўзи учун керакли бўлган 
маълумотни қидириш; ижтимоий тармоқларда ва виртуал оламда фаол бўлиш ва реал 
оламнинг зерикарли туюлиши; ҳаётини фаcебоок ва телеграмсиз тасаввур қила олмаслик; 
Интернет мегабайтларини тинимсиз сотиб олиш; шавқатсизлик, беҳаёлик ва бошқа 
мазмундаги филм ва роликларни мунтазам кўриш ва кузатиш.[3] 
Мутахассислар томонидан айнан шу каби зарарли одатлар таъсирида улғаяётган 
ёшларда психологик, педагогик ва тиббий томондан ривожланишида бир қатор 
камчиликларнинг келиб чиқиши мумкинлиги таъкидланмоқда. Асосан, ахборот-
коммуникатсия воситаларидан, фойдаланишда меъёр ва тартибни билмайдиган ўсмирларда 
қуйидаги ҳолатлар кузатилмоқда: 

тажовузкорлик, бееътиборлик, тушкунлик, ёлғизлик ва яқин инсонлар билан 
муносабатларнинг ёмонлашуви; 

ёшларда ўқув жараёнида фанларни ўзлаштиришдаги қийинчиликлар ва соғлом 
турмуш тарзига амал қилмаслик; 

меъёридан ортиқ фойдаланиш оқибатида ёшларда фикрлаш қобилиятининг 
сусайтиришгача олиб келади.
Ушбу ҳолатларда албатта боланинг келажаги учун яқинлари бўлган катталарнинг 
кўмаги ўта муҳим ҳисобланади. Бу ҳолат кейинчалик болага салбий таъсир кўрсатишининг 
олдини олиш мақсадида албатта мутахассисларнинг аралашуви керак бўлади. Агар ёшларда 
бу каби иллатлар ўз вақтида бартараф этилмаса, уларнинг жисмоний, руҳий саломатлигида 
жиддий ўзгаришларга олиб келади. Шу сабабли ёшларни турли хил оқимларнинг таъсирига 
берилиб қолмасликлари учун улар ўртасида тўғри ва нотўғри маълумотларни мустақил 
равишда таҳлил қила олиш кўникмасини ва зарарли ахборотларга нисбатан ахборот 
иммунитетини шакллантириш долзарблиги билан муҳим аҳамият касб этмоқда. Ёшларни 
АКТ воситаларидан фойдаланишларида яқинлари, катталарнинг ҳушёрлигини ошириш, 
зарарли ахборотларнинг салбий оқибатлари масалаларига эътиборли бўлишлари, улардан 
тўғри фойдаланиш каби тавсияларни оддий қоидаларга амал қилиш орқали нафақат ёшлар, 
балки ёши катталар ўртасида ҳам тўғри фойдаланишлари ва унинг профилактикасига 
эришиш мумкин.[4] 
Хулоса 
қилиб 
айтганда, 
ёшларни 
ахборот 
хавфсизлигини 
таъминлашда 
самарадорликка эришиш учун ёшларни мустақил фикрлайдиган, ахборотни фарқлай 
оладиган инсонлар бўлиб етишиши учун тарбиявий ишларни янада кучайтириш билан бир 
қаторда, ўсиб келаётган ёш авлоднинг маънавий-ахлоқий тарбиясига зиён етказиши мумкин 
бўлган носоғлом мазмундаги ахборотларнинг ҳам тарқалишининг олдини олиш ҳозирги 
куннинг долзарб масаласидир, бу ҳақида барчанинг, яъни каттаю кичикнинг диққатида 
бўлиши заруратдир. 
Адабиётлар: 
1. Сэвидж Д. ВЕТТ 2000: новые горизонты образования // Информатика и 
образование. - 2000. - N 6. - С. 74 – 75. 

---