Thesis · April 2020 doi: 10. 13140/RG

ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
60 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ
Миллий таълим ва тарбия ўз мазмунида инсонрарварлик, ватанрарварлик, миллий ғурур, 
ахлоқий ва умуминсоний фазилатларни мужассам этиши билан жамият ривожида устувор 
аҳамият касб этади. Ҳозирги кунда миллий таълим ва тарбия олдидаги энг муҳим 
вазифалардан бири ҳам ўқувчи-ёшларда миллий онг ва миллий маданиятни таркиб 
тортиришдан иборатдир. 
Ўзбек халқи миллий қадриятлари тизимида халқ мусиқа ижодиёти халқ ҳаётини барча 
томонларини бадиий акс эттириши билан алоҳида аҳамият касб этади. Унда халқимиз 
ҳаётининг турли даврларидаги тарихий-бадиий кўринишлари билан бирга халқ 
педагогикасининг энг илғор, олийжаноб ғоялари умумлашганлиги боис, ёшларнинг бадиий-
эстетик ва ахлоқий, маънавий тарбиясида фойдаланиш таълим соҳасига қўйилаётган 
ижтимоий буюртмани бажаришда қўл келади. Сўнги йилларда миллий мусиқий бойликларни 
тиклаш, тўрлаш, нашр қилиш ҳамда таълим-тарбия мақсадларида фойдаланишнинг илмий 
педагогик асосларини ўрганиш бўйича эътиборга молик ишлар амалга оширилган бўлса-да, 
бу улкан бебаҳо хазинанинг қамрови ва кўлами олдида қилинаётган ишлар кўлами янада 
кенгайганлигини янада аниқроқ қилиб айтадиган бўлсак мазкур масалада шахсан Ўзбекистон 
Ресрубликаси Президенти Ш.Мирзиёевнинг шахсий ташаббуси кучайганлигини кўриш 
мумкин. 
Қудратли тарбия кучи ва таъсирчанликка эга бўлган халқ мусиқа ижодиётидан таълим 
тизимида, хусусан, умумий ўрта таълим мактабларида дарс ва дарсдан ташқари турли 
маданий-оммавий тадбирлар, бадиий ҳаваскорлик тўгараклари, кўрик-танловларга тайёрлаш 
ва ундан кенг фойдаланишни янада кучайтириш, биринчидан, таълим мазмунини бойича, 
иккинчидан таълимнинг миллий негизини мустаҳкамлайди. Умумий ўрта таълим 
мактабларида дарсдан ташқари ташкил этиладиган мусиқа тўгаракларини ташкил этишда 
нималарга эътибор бериш керак, таълимий ва тарбиявий фаолиятни қандай ташкил қилиш 
мақсадга мувофиқ бўлади?. Ушбу йўналишдаги тажрибалар ва изланишлар қуйидаги 
педагогик талаб ва мезонлар асосида иш тутиш ижобий натижаларга эришиш имконияти 
мавжудлигини кўрсатмоқда. 
1.
Умумий ўрта таълим мактабларида дарсдан ташқари мусиқа тўгаракларида мусиқа 
ижодиёти намуналаридан кенг фойдаланишда уларни қуйидаги маълум мезон ва талабларга 
кўра танлаш мақсадга мувофиқ ҳисобланади: 
а)
Мусиқа санъати турлари бўйича ташкил этиладиган бадиий, касбий, технологик, 
компьютур саводхонлиги, тил ўрганиш каби бир қатор тўгаракларда да иштирок этадиган 
ўқувчи-ёшларнинг иқтидорини аниқлаш ва шу асосда дастурларни мақсадли ишлаб чиқиш ва 
ҳар бир иштирокчининг қизиқиши, шунингдек, машғулотларни ўзлаштиришини ҳисобга 
олиш; 
б)
Дастурни тайёрлашда тўгаракк иштирокчисининг индивидул иқтидорини эътиборга 
олган ҳолда уларни мусиқий қизиқиши, қобилияти ва ижрочилик имкониятларига тўғри 
келишини таъминлаш; 
в)
Ўқувчиларнинг бадиий, мусиқий дунёқараши ва тафаккурини, пировард натижада 
миллий маданиятини шакллантириш нуқтаи-назаридан тарбиявий таъсирчанликка эга 
бўлиши;