Thesis · April 2020 doi: 10. 13140/RG

ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
410 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ
дарсларга тайёрланиш жараёнида ўқитувчи кўргазмали материалларни тайёрлаш ва йиғишда 
ҳам қийналади. Компьютер дидактик ўйин ва топшириқлари ҳамда слайдлар намойишидан 
фойдаланиш ўқитувчига қийинчиликларни енгишида ёрдам беради.
Бошланғич синф ўқувчисининг шахсий компьютердан фойдаланишида муайян 
талабларга риоя қилиш керак. 
Кичик ёшдаги болаларни компьютер техникасига ўргатишда тегишли ташкилотдан 
унинг бола саломатлигига хавфсизлиги ҳақидаги санитар-эпидемиологик хулоса олингач, 
киришилгани маъқул. Бунда нафақат янги олинган техника асбоби (компьютер), балки 
мавжудларининг ҳам шундай хулоса билан таъминланишига эътибор қилиш зарур.
Компьютердан фойдаланиладиган хоналарда ҳар доим сунъий ва табиий ёритиш 
йўлга қўйилиши керак. Компьютер синфларини танлашда албатта мактабнинг шимолий ёки 
шимоли-ғарбий томонидан жой ажратиб, қўлланиладиган техника пардалари, жалюзи ёки 
ташқи ҳимояланувчи воситалар билан тўсилади. Компьютер синфларини муассасаснинг 
қоронғи қисмига, хусусан, ертўлага жойлаштириш мутлақо мумкин эмас. 
Компьютер билан таъминланган хоналарни жиҳозлашда болалар саломатлигини 
ҳимоялаш учун гигиеник талабларга риоя қилган ҳолда, полимер материалларни қўллаш 
тавсия этилади. Хона поли намлаб тозалашга қулай бўлиши учун антистатик қоплама билан 
қопланган бўлиши керак. Ҳар бир компьютернинг иш жойи 6 квадрат метрдан кам 
бўлмаслиги керак. 
Компьютер синфларидаги ўқувчиларнинг ишлаши учун ажратилган жойлар гигиеник 
талабларга риоя қилинган ҳолда ташкил этилиши муҳим аҳамиятга эга. Синфда 
компьютерларни шундай жойлаштириш керакки, экранга ёруғлик чап томондан тушиши 
лозим. Компьютер экранига ёруғлик ноқулай тушса ҳам, дарсни қоронғи хонада эмас, балки 
ёруғ хонада ўтиш керак.
Компьютер синфларида ҳар бир иш жойида электромагнит майдони бир ярим метр 
ёки ундан ҳам кўпроқ радиусни эгаллаши керак. Чунки нафақат компьютер экранидан 
зарарли тўлқинлар чиқади, балки ўқувчи мониторнинг ён томонларидан ҳам нурланиши 
мумкин. Компьютерларнинг қулай жойлаштирилиши ён-атрофдаги компьютерларда 
ишлаётган ўқувчиларнинг нурланишини олдини олади. Бунинг учун ҳар бир иш столидаги 
монитор ён томони бошқасидан 1,2 метрдан кам бўлмаган масофада жойлаштирилиши 
керак.
Кўз зўриқмаслиги учун компьютер экранидаги тасвирлар аниқ ва бир-бирига 
мутаносиб бўлиши лозим. Тасвирнинг контрастлиги ва ёрқинлиги пасаймаслиги учун 
экранга қуёш ёки чироқ нури тўғридан-тўғри тушишини олдини олиш лозим.
Матнли маълумотлар билан ишлашда қора ҳарфларни ёруғ фонда берилиши билан 
ифодаланидаган позитив мосликка эришишга эътибор бериш керак.
Кўз билан компьютер экрани ўртасидаги оралиқ 50 см дан кам бўлмаслиги лозим. Ҳар 
бир компьютердан битта ўқувчи фойдаланиши керак, чунки ён томонда ўтирган ўқувчи 
компьютер экрандаги тасвирни кўришга қийналади, натижада унда кўз зўриқиши 
кузатилади. 
Дисплей турган синф хоналарининг ҳарорати 19-21
0
, ҳавосининг намлиги 55-62 % 
бўлганда мақсадга мувофиқ ҳисобланади.
Компьютер синфида ҳаво таркиби бузилмаслиги учун ҳар бир дарс соатидан сўнг 
хона шамоллатилиши лозим. Компьютер синфини ҳар куни нам латта билан артиб туриш 
тавсия этилади. 
Болаларнинг компьютер саводхонлигини оширишга нафақат мактаб, балки уйда ҳам 
аҳамият бериш лозим, чунки уларни компьютерга ўргатиш, уларни техникадан фойдаланиш 
қоидаларига ўргатиш кичик мактаб ёшидан бошланиши лозим.
Болалар дарс пайтида чарчаб қолмасликлари учун қуйидагиларни тавсия этамиз: 

---