Thesis · April 2020 doi: 10. 13140/RG

 
526 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ
Кукун техникаси
- қуйма қум анимацияси кам ишлатилади.Орқа ёритилган ойнада 
рассом чанг билан расм чизади.Зичроқ қуйилган қатлам қуюқ “зарбалар” беради, ва юпқа 
қатлам деярли шаффофдир.Ушбу техникада элакдан ўтган қум,туз, кўмир, металл ва графит 
кукунлари, қаҳва, зираворлар кўпинч махсус усулда қўлланилади. 
Шиша мойни бўяш - 
таъсир кучи, импрессионистларнинг расмлари билан 
таққосланадиган ҳаво ва ёруғликнинг мавжудлиги нуқтаи назаридан филмга кўчирилган 
расм каби бир нарса аён бўлади.Ҳар бир рамка ўзига хос: плёнкада суратга олинса,у дарҳол 
ўчирилади ва унинг ўрнига бошқаси пайдо бўлади.Бундан ташқари,рассом чўтка билан, 
балки бармоқлари билан ҳам безак бериш ҳолатлари кузатилади. 
Игна экрани
- вертикал текисликни билдириб, экран орқали тенг тақсимланган узун 
ингичка игналар ўтади.Игна парданинг текислигига перпендикуляр равишда ҳаракатланиши 
мумкин.Игна сони бир неча ўн мингдан миллионгача бўлиши мумкин.Объективга ишора 
қилган игналар кўринмайди,аммо нотекис кенгайтирилган игналар турли узунликдаги 
сояларни ташлайди.Тўлиқ тортиб олинган игналар соясиз оқ варақда тасвирга олиш 
ишларини режиссёр томонидан ниҳоясига етказилиб, ёруғлик манбаи игналарни силжитиш 
орқали тасвирга олинган.Натижада анимацион лойиҳалар сифатли фотоплёнкаларда тақдим 
этилади. 
Ротоскопинг
усули - техника 1914 йилда ихтиро қилинган, аммо ҳанузгача 
машҳурлиги билан характерланади.Мультфилм чизилган рамка асосида тўлиқ метражли 
плёнка ҳақиқий актёрлар ва тўпламлари билан асосида яратилган.Ушбу услуб, шунингдек, 
тўлиқ чизилган белги ҳақиқий актёрлар ва декор объектлари билан жуда реал, аниқ ва жонли 
ўзаро муносабатни талаб қилганда ҳам қўлланилади. Ротоскоп орқали “Диканка яқинидаги 
фермадаги кечалар”,“Балиқчи ва балиқ ҳақидаги эртак”,“Қип-қизил гул”,”Олтин антилопа” 
каби ўз замонаси қахрамонлари тасвирланган қисқа метражли фильмлар тасвирга олинган.
Ҳозирги кунда таълимнинг тараққиёт босқичларини юқоридаги дастурларсиз тасавур 
қилиб бўлмайди.Жумладан,“Ja” дастури дунё тажрибасида ўзига хослиги билан ажралиб 
туради[3,10-б.].Бу дастур асосида таълим жараёнидан ташқари вақтларда ўқувчилар табиат 
ва иқтисодий билим ва кўникмаларга оид амалий тажриба ҳосил қиладилар ҳамда ўз 
фаолиятларини амалий жиҳатдан ташкил этиш орқали иқтисодиётнинг мураккаб жиҳатлари
билан танишадилар.Мазкур дастурдан бугунги кунда ривожланган давлатларнинг 100 дан 
ортиқ ҳамда Россиянинг 34та шахридаги умумтаълим мактабларида дастурий модул 
сифатида фойдаланиб келинмоқда. 
Фойдаланилган адабиётлар: 
1.Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг 24 январь 2020 йилда 
Олий Мажлис Сенати ва Қонунчилик палатаси аъзоларига тақдим этган Мурожаатномаси. 
2. https://www.e-unwto.org.UNWTO Annual report.2017 
3. http://eco.uz/uz/kutubkhona