|
ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
528
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ
интилаётган аҳолининг барча қатламларида мақсадга эришиш йўлига
маблағнинг йўқлиги ғов бўла олмайди” деган мажбуриятни қабул қилдилар.
Дунё мамлакатлари таркибида таълим тараққиёт босқичлари шиддат билан
ривожланган ва такомиллаштирилган Америка Қўшма Штатлари, Россия федерацияси,Хитой
Халқ Республикаси, Жанубий Корея ва Сингапур тажрибаларидан бошланғич таълимнинг
босқичларида тажриба сифатида ўрганиш ҳамда фойдаланиш давр талаби ҳисобланади.
Жумладан, Лотин Америкаси ҳудудида жойлашган АҚШ да таълим тизимининг барча
соҳалари каби умумтаълим тизими ҳам ривожланиш ва тараққиёт босқичини босиб ўтган
мамлакат ҳисобланади. Мазкур давлатда Бошланғич таълим ва уларда таълим-тарбия
олаётган миллат фарзандлари ҳаётининг давомийлигида айниқса ўрта умумтаълим
мактабларида яхши ўқиш, етарли даражада зарур бўлган билимлар, кўникмалар(шу
жумладан, хулқ - атвор ва мулоқот)га жалб қилиш, асосий академик ўрганиш ва
ижтимоийлаштириш кўникмаларига қаратилган.АҚШ ҳудудидаги мактаблар қаторида
бошланғич мактаблар(инглиз бошланғич мактаблари, инглиз синф мактаблари ёки инглиз
тили грамматик мактаблари)одатда 5 ёшдан 11 ёшгача бўлган болаларни ўқитади,битта
ўқитувчи тасвирий санъат,мусиқа,ва жимоний тарбия фанларидан ташқари барча дарсларни
ўқитилиб,мазкур дарслар ҳафтасига бир марта ўқитилади.
Ўқув жараёнида ўқитиладиган фанларга асосан, математика (вақти-вақти билан
бошланғич алгебра),ўқиш ва ёзиш, имло ва сўз бойлигини оиширишга қаратилган махсус
фан ҳам бошланғич синф ўқутувчиларига ўқитилади.Табиатшунослик ва ижтимоий фанлари
жуда кам соатларда бирлашган ҳолда ўқитилади. Бошланғич мактабларида дарс бериш
методи бадиий лойиҳалар,экскурсиялар ва ўйин-кулги орқали дарс соатлари ёш авлодга
етказиш мақсадида ўқитишнинг давомийлиги таъминланади.
Евросиё материгида жойлашган ўзига хос таълим методлари билан бошқа ривожланган
давлатлардан ажралиб турувчи Россия федерациясида ҳам бошланғич таълим шакли ва
ўқитиш методикасига хукумат даражасида алоҳида эътибор қаратилган.Замонавий қоидалар
ва талабларга кўра бошланғич синфга қабул қилинган ўқувчилар иқтидори ва ўзлаштириш
даражасига кўра бир йилда икки маротаба дастлабки синфга қабул қилинади. Қабул
қилинган йилнинг 1 сентябр ойида олти ярим ёшга тўлган болалар, жорий йилнинг 1
мартидан бошлаб олти ёшли бошланғич синф ўқувчилари умумтаълим мактабларига қабул
қилиниши ҳозиргача давом этмоқда. 1960-1970 йилларда бошланғич мактаблари 3 йил
бўлиб, мажбурий равишда барча ёш авлод жалб қилинган.Умумтаълим мактабларининг
бошланғич синфларни тамомлаган ўқувчилар жамият дагипаст табақадагилар кириш учун
маълумот даражаси етарли бўлган.
Россия давлатидаги бошланғич мактабларининг давомийлиги 4 йил ҳисобланиб, ўз
таркибида 1-4 синфларни ташкил этади.Бошланғич мактабларини асосий вазифаси-ҳаёт ва
ҳар қандай иш учун зарур бўлган дастлабки билим ва кўникмалар мажмуасини етказишдан
иборат деб мутахассислар томонидан таъкидланган. Кичик ёшдаги ўқувчилар биринчи
синфга қабул қилингач,бир йил давомида ўқиш,саводли ёзиш, бошланғич математикаси ва
мехнат таълими фанлари ўқитилиб, умумий дарслари яъни мусиқа, жисмоний тарбия,
хореография, санъат, география, биология, тарих ва бошқа ўқитиш учун режалаштирилган
фанлар
умумлаштирилиб,
атрофимиздаги
олам
фанлари
ўқув
режа
асосида
ўқитилади.Иккинчи синфдан бошлаб, 2005 йилдаги давлат таълим стандартига
мувофиқ,барча мактабларда хорижий тилларни ўқитишга ҳам алоҳида аҳамият берилган.
Бошланғич мактабларида ўқитувчилар асосан битта синфга синф рахбар сифатида
тайинланиб, синфдаги ўқувчиларнинг саводхонлик даражаси ва умумий ўзлаштириш
кўрсаткичига жавобгар педагог ҳисобланади.Ўқувчилар доимий равишда асосан битта синф
хонасида тахсил олишиб,бир кунлик ўқиш соати 4-5 соатни ташкил этади. Жахонда
саккизлик давлатлар таркибига кирувчи Хитой Халқ Республикасида ҳам таълим тизимига
алоҳида аҳамият берилган бўлиб, ривожланишнинг ҳозирги даражасида таълим ва унинг
Do'stlaringiz bilan baham: |
