Thesis · April 2020 doi: 10. 13140/RG

 ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
455 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ
самимийлиги, ор-номуснинг кучлилиги, ёшларга иззат, катталарга ҳурмат каби фазилатлар 
билан ажралиб туради.
Демак, илк ҳаётий ҳақиқат – тарбия оиладан бошланади. Бунда ота-онанинг 
масъулияти жуда юқоридир. Ота-она ўз зурриёдларини баркамол инсонлар бўлиб вояга 
етказишда жамият ва давлат олдида масъулдирлар. Бу масъуллик оилада фарзанд 
ўстираётган ҳар бир ота-онага Ватан келажаги учун қайғуришдек кечиктириб бўлмайдиган 
шарафли вазифани юклайди. Тарбия масаласи жуда нозик ва ўта масъулиятли бўлгани учун 
ҳам миллий қадриятлар ҳамда ўтмишдаги алломаларимизнинг фарзанд тарбиясидаги 
маънавий бойликларидан кенг ва ўринли фойдаланиб, Ватанимизни жадал ривожлантириш, 
халқимиз фаравонлигини оширишга хизмат қилиши мақсад бўлмоғи лозим. Бунинг учун 
тарбия соҳасида етарли тажриба бўлиши, ота-оналарнинг педагогик-психологик билимларга 
эга бўлишлари талаб этилади. 
Оиланинг жамият ривожидаги бирламчи вазифаси маънавий бутунликдир. 
Маънавиятсиз моддий фаравонликка ҳам, тараққиётга ҳам эришиб бўлмайди. Маънавий 
қашшоқлик миллий таназзулга олиб боради. Нопок, маънавий қашшоқ ота-она ҳалол, 
маънавий етук фарзандни тарбиялай олмайди. Чунки фарзандлар ота-онадан ибрат олади. 
Оилада ота-она бир-бирига меҳр-муҳаббатли бўлса, фарзандлар ҳам шунга яраша 
тарбияланадилар. Улғайиб мустаҳкам ҳаётга қадам қўйганларида, уйли-жойли бўлганларида 
ота-онадан олган тарбияси ҳаёт мактаби вазифасини ўтайди, бундай оила мустаҳкам асосга 
эга бўлади. 
Ўзбек оиласининг кўпчилиги серфарзанд. Фарзандларни дунёга келтириш ва эл-юрт 
учун муносиб инсонлар қилиб тарбиялаш оиланинг жамият олдидаги энг муҳим вазифаси 
саналади. Демограф олимларнинг ҳисоб-китобига кўра , аҳоли сони меъёрларини сақлаб 
туриш учун ҳар 100 оилага 260 бола тўғри келиши керак. Агар ҳар бир оила биттадан 
фарзанд кўрса, саккизинчи авлодга келиб, яъни 200 йилдан кейин бу халқ миллат сифатида 
йўқ бўлиб кетиши мумкин экан. 
Шунинг учун ҳам миллий оилаларда фарзандларни баркамол инсонлар қилиб 
тарбиялаш масъулияти нафақат оила бошлиқлари балки, таълим-тарбия муассасалари, 
маҳалла ва кенг жамоатчиликнинг ҳам ўта долзарб, кечиктириб бўлмас вазифалари саналади. 
Халқимизда «Бир болага етти маҳалла – ота-она» деган ибратли ибора бор. Ўзбеклар азалдан 
«Боланинг бегонаси бўлмайди» шиорига амал қилиб келади. Бу жамият тараққиётига бефарқ 
бўлмаслик, мустақил Ўзбекистон Республикаси фуқароларини маънавий етук инсонлар 
қилиб тарбиялаш, халқаро миқёсда рақобатбардош мутахассис кадрларни тайёрлашни тақазо 
этади. 
Ана шу нуқтаи-назардан бугунги оилаларда камол топаётган фарзандлар тарбияси 
доимий равишда барчанинг диққат-эътибори ва масъулиятида бўлиши зарур. 
Маълумки, ота-оналарнинг оилада фарзанд тарбиясидаги тайёргарлик даражалари 
турличадир. Айниқса, ёш оилалар, педагогик-психологик жиҳатдан етарли тушунча ва 
билимларга эга бўлмаган оила бошлиқларида маълум даражада эҳтиёж борки, бу 
кемтикликни таълим-тарбия муассасалари педагоглари, маҳаллалардаги тажрибали оилалар 
бошлиқлари, ёш авлод тарбиясига масъул бўлган болалар ташкилотлари ва кенг 
жамоатчилик ҳамкорлигида кластер усулида ҳар бир болага эътибор қаратиш, оқибат 
натижада ўсиб-улғайиб келаётган ўғил-қизларимиз замон руҳига мос ва хос 
тарбияланишлари шарт. 
Баркамол инсонни тарбиялашнинг бундай педагогик инновацион кластер усули жуда 
қулай бўлиб, ҳар бир объект ўз масъулиятини ҳис қилган ҳолда, ўз ўрнида вазифа-
бурчларини ҳамкорликда амалга оширадилар. Тарбиянинг бу – усули айниқса, болаларнинг 
ўсмирлик даврида жуда қўл келади. Чунки, ўсмирлик даври ҳар бир ўғил-қиз учун анчагина 
ташвишли кечади. Болалар ўртасидаги қонунбузарлик ва жиноятчиликни содир этадиган 
ёшларнинг кўпчилиги ўсмирлик даврига тўғри келиши ҳам бунинг яққол исботидир. 

---