Thesis · April 2020 doi: 10. 13140/RG

 ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
181 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ
қондиришни кўзда тутади, ва ижодий тадбирларда иштирок этиш, масалан, бунинг намоён 
бўлиш шаклларидан бири ҳисобланади

3

. 
Ҳозирги кунда замонавий педагог фаолиятининг асосий принципи нафақат ҳар бир ўқувчига, 
унинг шахсий кўрсатмаларига мақсадли таъсир кўрсатиш, балки ҳамкорликдаги фаолиятни оптимал 
ташкил этишдир. Бунда фаолиятни ташкил этишнинг ўйин шакллари катта ёрдам беради. 
Ўйин бу инсон фаолияти тажрибасини моделлаштиришда ўқувчиларнинг максимал даражада 
ўз-ўзини ташкил этишига таяниб, махсус ишлаб чиқилган ўйин сценарийси бўйича ўқувчининг 
мақсадли ташкил этилган фаолияти асосида ўқитувчи томонидан амалга ошириладиган ўқитиш, 
тарбия ва шахсни ривожлантиришни ташкил этиш шаклидир. Таълим амалиётида ўқитишнинг ўйин 
шакллари, қоидага кўра, ўқитишнинг амалий йўналишини кучайтириш, олинган илмий билимларни 
ижодий қўллаш ва уларни мустаҳкамлаш мақсадида интерфаол, ролли ўйинлар орқали амалга 
оширилади. 
Интерфаол ўйин – бу ҳақиқийсига яқин шароитлар яратилиб, танлаш ва қарор қабул қилиш 
вазиятини яратишдир. Унда иштирокчиларга янги вазифаларни англаш, бошдан кечириш ва 
ўзлаштириш каби роллар белгиланади. Ўйин моделлаштирилиши керак бўлган маълум бир воқеа ёки 
ҳодисани ўз ичига олади ва ўйин вақтини ҳар қандай даврга (ҳозирги, ўтган, келгуси) боғлашга 
рухсат берилади. Қоидага кўра, интерфаол ўйин – бу ўқувчиларнинг келажакдаги касбий 
фаолиятининг бир бўлак моделидир. Бу ўқитувчи, раҳбар ва бошқаларнинг бошқарув, тадқиқот, 
педагогик реал фаолиятига тақлиддир. 
Ўқув интерфаол ўйин (ЎИЎ) – бу ўқитувчининг касбий малака ва кўникмаларини 
шакллантириш ва ривожлантиришга қаратилган касбий фаолиятини бирлаштирган махсус ташкил 
этилган бошқарув жараёни ҳисобланади

4

. 
Сўнгги йилларда педагогикада “лойиҳалаштириш” тушунчаси жуда оммабоп тус олди. 
Ўқитувчилар “лойиҳалаштиради”, ўқувчилар “лойиҳалайди”. “Технология” таълим соҳасига 
(ТТС) учун бунга махсус бўлим жорий этилган ва лойиҳаларни амалга оширишга соатлар 
ажратилган. ТТСда лойиҳа деганда “ўқитувчи раҳбарлиги остида бажарилган мустақил 
тугалланган ижодий иш” тушунилади. Ва ҳар бир умумтаълим мактаби ўқувчиси лойиҳавий 
фаолиятни амалга ошириши керак. Ўқув маълумотларини излаш ва қайта ишлаш ҳамда уларни 
билимлар даражасига ўзгартириш бўйича ўқувчилар ўқув фаолиятини ўзлари ташкил қилишга, 
янгиликка эга хизмат ёки маҳсулотларни, ахборот технологиялари воситаларидан фойдаланган 
ҳолда, ишлаб чиқариш кўникмаларини ишлаб чиқишга қаратилган ушбу фаолият ўқувчиларни 
муваффақиятли тайёрлашга имкон беради. 
Мактаб ўқувчиларини касбий-технологик фаолиятга тайёрлашнинг структуравий 
компонентларидан бири бўлган лойиҳавий фаолият педагоглар ва ўқувчилар ўртасидаги 
ҳамкорлик шароитида амалга оширилади. Шу муносабат билан педагогик жараённинг долзарб 
вазифаси турли хил ўқитиш технологиясидан фойдаланган ҳолда ўқувчиларнинг лойиҳавий 
фаолиятни тўғри ташкил этиш ва бошқаришдан иборат бўлиши лозим.