The gerund. – Gerundiy. By ham fe’lning shahssiz shakli bo’lib fe’l oxiriga ing qo’yish orqali yasaladi. O’zbek tiliga “-sh,-ish” qo’shimchasi orqali tarjima qilinadi. U ham gapda kesimdan boshqa vazifalarda kela oladi

advise-maslahat bermoq 
afraid of-qo’rqmoq 
anticipate - kutmoq 
apology for –uzr so’ramoq 
appreciate-qadrlqmoq 
approve-qo’llab quvvatlamoq 
art of-mahoratli bo’lmoq 
astonishment at-hayratlanmoq 
avoid-qochmoq 
be better of -dan yahshi
be engaged in-shug’ullanmoq 
be interested -qiziqmoq 
be used to -odatlanmoq 
can’t bear-chidamaslik 
can’t help-o’zini to’htataolmaslik 
can’t stand-chidamaslik 
capable of-qobiliyatli bo’lmoq 
choice of-tanlov 
complete-to’ldirmoq 
confess to-tan olmoq 
consider-hisoblamoq 
consist of-dan iborat 
count on -ishonmoq 
delay-kechikmoq 
deny-rad qilmoq 
depend on –bog’liq bo’lmoq 
detest-nafratlanmoq 
disappointed at-ko’ngli qolmoq 
discuss-muhokama qilmoq 
dislike-yomon ko’rmoq 
dissapprove of –ma’qullamaslik 
enjoy-zavqlanmoq 
escape-qochmoq 
excuse for-uzr so’ramoq 
experience in-tajribali 
fansy-yoqtirmoq 
favour-quvvatlamoq 
fear of-qo’rqmoq 
finish-tugatmoq 
fond of -yoqtirmoq 
forget-unutmoq 
get used to-odatlanmoq 
give up-voz kechmoq 
habit of -odatlanmoq 
hate-nafratlanmoq 
hear of -eshitmoq 
hope of –umid qilmoq 
idea of-fikrda bo’lmoq 
imagine-tasavvur qilmoq 
importance at-muhimbo’lmoq 
insist on –qattiq turmoq 
intend on -rejalashtirmoq 
intention of-niyat qilish 
keep-saqlamoq 
keep on-davom etirmoq 
look forward to-umid qilmoq 
means of -vositasida 
mention –eslab o’tmoq 
method for-uslubda 
mind-e’tiroz biildirmoq 
miss-sog’inmoq 
necessity of-zarurat 
object to-e’tiroz bildirmoq 
objection to-..ga e’tirox 
opportunity of -imkoniyat 
persist in-sabab ko’rsatmoq 
plan for-uchun reja 
pleasure of-rohatlanmoq 
possibility of-imkoniyat 
postpone-qoldirmoq 
practice-mashq qilmoq 
preparation for-tayyorgarlik 
prevent in –oldini olmoq 
problem of-ning muammosi 
process of-jarayoni 
proud of-fahrlanmoq 
put off-qoldirmoq 
quit-tark etmoq 
reason for-sabab 
recall-eslamoq 
recollect-eslamoq 
recommend-tavsiya qilmoq 
regret-afsuslanmoq 
rely on -ishonmoq 
remember -eslamoq 
report-habar qilmoq 
resent -achchiqlanmoq 
resist-qarshilik qilmoq 
responsible for-masuliyatli 

---

result in-natijasida 
resume-davom ettirmoq 
right of -huquqli 
risk-tavakkal qilmoq 
skill in-mahoratli 
spend in –keyin o’tkazmoq 
stop-to’htamoq 
succeed in-mvaffaqiyat q-q 
successful in -omadli
suggest-taklif qilmoq 
surprised at-hayratlanmoq 
suspect of-shubhalanmoq 
think about –o’ylamoq 
think of-o’lamoq 
tired of-charchamoq 
tolerate-chidamoq 
try- harakat qilmoq 
understand-tushunmoq 
way of-ning yo’li 
worry about-tashvishlanmoq 
worth-arzimoq 
 
Like- bundan keyin ,ham infinitive ham gerundy keladi.
Agar aynan biror bir narsani bajarish ko’zda tutilsa infinitivdan foydalanamiz. 
 eg: I like to read a book. Men kitob o’qishni yoqtiraman.
Bunda aynan kitob o’qish ko’zda tutiladi. 
Agar umumiy ma’noni ifodalasa bunda gerundydan foydalanamiz. 
 eg: I like reading. Men o’qishni yoqtiraman. 
Bunda umuman nimanidir o’qish ko’zda tutiladi. 
 
Need- bundan keyin ham infinitive ham gerundiy ishlatiladi.Agar shahsga nisbatan ishlatilsa infinitive 
narsaga nisbatan ishlatilsa gerundy dan foydalanamiz . 
 eg: I need to go there. Men u yerga borishim zarur. 

This house needs repairing.- This house needs to be repaired. 
Bu uy tamirlanishi zarur. 
 
Suggest- taklif qilmoq. bundan keyin (should) +v
1 
ishlatiladi. 
eg: What do you suggest we (should) do? Nima qilishni taklif qilasan? 
Suggestdan keyin v
2
 dan ham foydalanishimiz mumkin. 
He suggested that I should buy a car. Or Jim suggested that I bought a car.
U mashina sotib olishim kerakligini taklif qildi. 
Quyidagi fe’llar bilan ham shu qoidani qo’llasak bo’ladi. 
Propose- taklif qilmoq Recommend-tavsiya qilmoq Insist –qattiq turib olmoq Demand – talab qilmoq 
eg: She demanded that I should apologise her. Or She demanded that I apologised her.
U mendan uzr so’rashimni talab qildi. 
ESLATMA! 
Agar suggest dan keyin ega kesim bo’lmasa +ing shakldan foydalanamiz. 
Ega+suggest+ing. 
Tom suggested going to the cinema. Tom kinoga borishni taklif qildi. 
 
Get- bundan keyin,ham infinitive ham fe’lning v
3
 shakli keladi.
 
Agar “get “dan keyin shahs kelsa infinitive dan foydalanamiz va quyidagi formula bo’yicha ishlatiladi. 
Ega+get+to’ldiruvchi+infinitive
. 
I got him to do the job . Men uni ishni bajarishga majbur qildim. 
 
Agar get dan keyin narsa buyum kelsa fe’lning v
3 
 shaklidan fodalanamiz va quyidagi formula bo’yicha 
ishlatiladi.Bunda biron bir ish birovga bajartirish ko’zda tutiladi. 
Ega+get+to’ldiruvchi+v
3
.

I got my hair cut. Men sochimni qirqtirdim. 
Advise, recommemd, encourage, allow, permit fe’llaridan keyin to’ldiruvchi kelsa Infinitive , to’ldiruvchi 
bo’lmasa Gerund dan foydalanamiz. 
He doesn’t allow anyone to smoke in the room . U xonada hech kimni chekishiga ruhsat bermaydi. 
He doesn’t allow smoking in the room. U xonada chekishga ruhsat bermaydi.
 
 
 
 

---

NON-FINITE FORMS OF THE VERBS – Fe’lning shahssiz shakllari. 
Fe’lning shahssiz shakli bo’lib o’zbek tiliga harakat nomi bilan tarjima qilinadi. U shaxs va sonda 
o’zgarmaydi.O’zbek tiliga “moq”, “sh,ish” qo’shimchasi bilan tarjima qilinadi.U gapda kesimdan boshqa 
vazifalarda kela oladi.Hech qachon kesim bo’lmaydi. 
THE INFINITIVE. – Infinitiv. 
Bu shakl fe’l oldiga “TO” yuklamasini qo’yish orqali yasaladi.O’zbek tiliga “moq”, “sh,ish”qo’shimchasi 
bilan tarjima qilinadi. Infinitive zamon va nisbatda quyidagi ko’rinishga ega. 
 
Active Passive 
 Simple to ask to be asked 
Continuous to be asking ---- 
Perfect to have asked to have been asked
Perfect cont. to have been asking ---- 

Ishlatilish holatlari. 
1.Ega +to be +sifat + infinitive iborasidan keyin. 
It is difficult to read this book .Bu kitobni o’qish qiyin. 
 It is easy to do this job .Bu ishni bajarish oson. 
2. Tartib son va the last , the next so’zlaridan keyin. 
He was the first to come to the party .U kechaga birinchi bo’lib keldi. 
Anvar was last to do the exersice.Anvar mashqni oxirgi bo’lib bajardi. 
3. Ega + to be+ V3 formulasidan keyin. 
It was decided to give a party .Ziyofat berishga qaror qilishdi. 
4. Quyidagi fe’llardan keyin har doim infinitive ishlatiladi. 
 
able –qurbi yetmoq
advise -maslahat bermoq
afford -qurbi yetmoq 
agree- kelishmoq 
aim- qasd qilmoq 
allow-ruhsat etmoq 
appear-paydo bo’lmoq 
apply-murojat qilmoq 
arrange-uyushtirmoq 
ask-so’ramoq 
attempt-harakat qilmoq 
beg-yalinmoq 
be about - moqchi 
care-qiziqmoq 
challenge-chaqirmoq 
choose-tanlamoq 
claim-da’vo qilmoq 
consent-rozi bo’lmoq 
convinse-ishontirmoq 
dare-botinmoq 
decide-qaror qilmoq 
decline-rad etmoq 
demand-talab qilmoq 
deserve-arzimoq 
desire-qattiq istamoq 
determine-aniqlamoq 
effort-harakat qilmoq 
enable –qurbi yetmoq 
encourage-undamoq 
expect-kutmoq 
explain-tushintirmoq 
fail-muvaffaqiyatsizlikka uchramoq 
forbid-taqiqlamoq 
force-kuch ishlatmoq 
forget-unutmoq 
get-undamoq 
happen-sodir bo’lmoq 
hesitate-ikkilanmoq 
hire-yollamoq 
hope-umid qilmoq 
instruct ko’rsatma bermoq 
invite-taklif qilmoq 
learn-o’rganmoq 
like-yoqtirmoq 
love-sevmoq 
long-qattiq hohlamoq 
manage-eplamoq 
mean-anglatmoq 
offer-taklif qilmoq 
order-buyurmoq 
ought-yahshi bo’ladi 
permit-ruhsat etmoq 
persuade-ishontirmoq 
prefer-afzal ko’rmoq 
pretend-mug’ombirlik qilmoq 
promise-va’da bermoq 
recommend-tavsiya qilmoq 
refuse-rad qilmoq 
remember-eslamoq 
remind-eslatmoq 
require-talab qilmoq 
seek-ahtarmoq 
seem-tuyulmoq 
strive-kurashmoq 

---

struggle-kurashmoq 
swear- ont ichmoq 
teach-o’qitmoq 
tell-aytib bermoq 
tend-uddalamoq 
threaten-tahdid qilmoq 
try –harakat qilmoq 
undertake-vada bermoq 
 
urge-undamoq 
use - foydalanmoq 
volunteer-ko’ngilli bo’lmoq 
wait -kutmoq
want-hohlamoq 
warn-ogohlantirmoq 
wish-hohlamoq 
would like-yoqtirmoq 
would love- yahshi ko’rmoq 
Quyidagi fe’llardan keyin fe’lning “to” siz V 
1
shakli ishlatiladi. 
 
feel-sezmoq 
hear-eshitmoq 
let -ruhsat etmoq 
make-undamoq 
notice-payqamoq
 
observe-kuzatmoq 
see- ko’rmoq 
watch- tomosha qilmoq 
 
I make him do the job. Men uni ishni bajarishga majbur qildim. 
You heard him sing. Sen uni kuylaganini eshitding. 
ESLATMA! Agar bu fe’llar majhul nisbatda kelsa infinitive ishlatiladi 
eg: He was made to do the job. Uni ishni bajarishga majbur qilishdi. 
 
feel-sezmoq 
hear-eshitmoq 
notice-payqamoq 
observe-kuzatmoq 
see-ko’rmoq 
watch- tomosha qilmoq 
bulardan keyin gerundiy ham ishlatiladi. 
eg:You heard him singing. Sen uni kuylaganini eshitding. 
 
stop - to’htamoq, remember – eslamoq,
forget - unutmoq
bulardan keyin ham infinitive ham gerundiy ishlatiladi.Agar bulardan keyin infinitive kelsa biron bir ish 
harakatini bajarish ko’zda tutiladi. 
We stopped to buy a book.
Biz kitob sotib olish uchun to’htadik. 
Don’t forget to read the book.
Kitobni o’qishni unutma. 
Agar bulardan keyin gerundiy ishlatilsa allaqachon bajarilgan yoki bajarilayotgan ish ko’zda tutiladi. 
 
Stop talking! Gaplashishni to’htat! 
I remembered locking the door.
Men eshikni yopganligimni esladim. 
 
Quyidagi fe’llardan keyin, ham infinitive ham gerundiy ishlatiladi,lekin ma’nosi o’zgarmaydi. 
begin -boshlamoq , start - boshlamoq , continue – davom ettirmoq , intend- niyat qilmoq. 
He began reading. He began to read
U o’qishni boshladi. 
 
To be afraid of- qo’rqmoq , Chance of – imkoniyat , Opportunity of - imkoniyat. Bu so’zlar predlog bilan 
kelsa gerundiy ishlatiladi,agar predlog bo’lmasa infinitive dan foydalanamiz. 
They have opportunity of going to Tashkent. They have opportunity to go to Tashkent. 
 Ularda Toshkentga boorish imkoniyati bor. 
 
Had better , Would rather , Would sooner - yahshisi 
Iboralaridan keyin V
1
 ishlatamiz. 
You had better read this book. Sen yahshisi bu kitobni o’qi. 
ESLATMA! 
Lekin would rather keyin shahs kelsa V
2
 dan foydalanamiz. 
I would rather you went to the doctor. Seni doktorga borishingni to’g’ri deb o’ylayman.