The economy of enterprise

Хавфсизлик тамойиллари
- хавфсизликни таъминлаш тактика ва 
стратегиясига бўлган асосий талаблар хавфсизликнинг мақсад ва вазифаларини 
ҳал қилишнинг тўғри йўлларин танлашдир. Улар қаторига қуйидагиларни 
киритиш мумкин: 
*
қонунийлик тамойиллари; 
*
мустақиллик ва масъулият; 
*
иқтисодий мақсадга мувофиқлик ва фойдалилик; 
*
мақсадли-дастурий режалаштириш;
*
ўзаро алоқалар ва мувофиқлаштириш; 
*
меҳнатни илмий ташкил қилиш. 
*
ошкоралик ва зарурий махфийликнинг уйғунлиги 
*
Ихтисослашув ва юқори касбий малака 
12.2. Корхона хавфсизлигини таъминлашни ташкил қилиш ва бошқариш 
Хавфсизлик ҳодисаларнинг олдини олиш ва огоҳлантириш чораси 
сифатида, ҳар бир алоҳида ҳолатдаги аниқ ҳаракат бўлиб, корхона характери, 
унинг жойлашуви, аҳамияти ва ҳоказоларга боғлиқ бўлади. Мазкур жараёнда 
хавфсизлик тизимининг ўзини белгилаш муҳим аҳамият касб этади. Унинг 
раҳбари хавфсизлик концепциясини ишлаб чиқаришнинг муайян шароитларига 
нисбатан ишлаб чиқишда шахсан иштирок этиши зарур. 
Хавфсизлик концепцияси биринчидан, корхонанинг мақсад ва 
вазифаларига зид келмаслиги, иккинчидан, корхона хавфсизлигига бевосита ва 

---

174 
билвосита таъсир кўрсатиши мумкин бўлган ташқи муҳит таъсирини инобатга 
олиши зарур. Бу таъсирни қуйидаги чизма кўринишида акс эттириш мумкин 
(12.1-чизма): 
12.1-чизма. Корхона хавфсизлигига ташқи муҳитнинг таъсири. 
 
Шу билан бир вақтда корхона ўз фаолиятининг муҳим йўналишлари 
хавфсизлигини таъминлаш учун муайян чора-тадбирларни амалга ошириши 
керак ва бунинг учун аввало, мос келувчи қўриқлаш тартибини яратиш лозим. 
Мамлакатимиз ва хориж амалиёти тажрибаси бунда қуйидаги фаолият 
турларини ажратиб кўрсатади: 
1. Бино ва иншоотлар, алоқа тармоғи қурилма ва ускуналарини қўриқлаш 
тартибини таъминлаш. 
2. Тезкор хавфсизлик – махфий ахборотларга бўлган ваколатни 
бошқариш, келиб-кетувчилар, транспорт ва юк ташишни назорат қилиш, 
қоидабузарлик ҳолатларини текшириш, ахборот хавфсизлигини таъминлаш. 
3. Хавфсизликни таъминлаш бўйича маъмурий фаолият - персонални 
тайёрлаш ва ўқитиш, инспекция, тафтиш ва назорат, муаммоли вазиятларнинг 
олдини олиш, истиқболли чора-тадбирларни ишлаб чиқиш. 
4. Моддий бойликларни ҳимоя қилиш ва табиий офатлар билан кураш - 
ёнғинларнинг олдини олиш, ёнғин хавфсизлиги ва огоҳлантириш қурилмалари 
ҳолатини кузатиб бориш ва ҳоказолар. 
Корхоналар раҳбарлари меҳнат жамоаларини доимий равишда 
хавфсизликни таъминлаш натижалари тўғрисида хабардор этишлари лозим. 
Фақат зарур ҳоллардагина хавфсизлик чора-тадбирлари махфий бўлиши 
мумкин. Хавфсизлик чора-тадбирларининг махфийлиги корхона бўлимларини 
зарурий қоидаларни қўллаш ва уларга амал қилишини назорат қилишни махсус 
ташкил этишни кўзда тутади.