Tеz tibbiy yordam. Favqulotda vaziyatlar (o`quv uslubiy qo`llanma) Farg`ona 2021 Saydaliyev S. S

Uzoq davom etgan ishemiyada, eritrotsitlar agregatsiyasi natijasida shokning quyidagi asoratlari yuzaga kelishi mumkin:
• respirator disstress sindrom;
• reperfuzion sindrom;
• oshqozon ichak tizimi atoniyasi;
• ichaklar charvisi infarkti;
• o‘tkir buyrak yetishmovchili;
• o‘tkir jigar yetishmovchili;
• o‘tkir pankreatit.
Shokka tushgan bemorning ahvoli shok turiga va shokka qarshi cho ratadbirlar qachon boshlanganligiga,.bemorda bolgan boshqa qo‘shim cha kasalliklariga va ularning asoratiga bogliq boiadi. Shokka qarshi choratadbirlar o‘z vaqtida, to‘g‘ri va to‘lato‘kis bajarilmasa, shokdan bemorlami chiqishi qiyin kechadi. Shu bilan birga shok organlariya’ni shokda birinchi navbatda zararlanishi mumkin bo‘lgan buyraklar va o‘pkani esdan chiqarmaslik kerak. GMkir buyrak yetishmovchiiigi va nafas yetishmovchiiigi profilaktikasini shokka qarshi choralar bilak birga boshlash zarur hisoblanadi. Shokka qarshi barcha chora tadbirlarbirinchi 3 soat ichida samarali hisoblanadi. Shunisi e’tiborliki, 4Ominutdan keyin organlar gipoperfuziyasming bartaraf etilishi vamikrotsirkuiyatsiyamng tiklanishi natijasida “reperfuzion sindrom”kelib chiqishi va bu bemor ahvolini yanada og‘irIashtirishi mumkin ayniqsa, kuyish shokida.
Noaniq etiologiyali shok sindromida bemortarda qoilaniladigan. minimal miqdordagi tekshirishlar:
1. shok belgilarini baholash;
2. qon bosimi;
3. yurak qisqarishlar soni;
4.Glazgo shkalasi bo‘yincha eshushni baholash;
5. nafas chastotasi;
6. diurez;
7. ted va shilliq qavatlar harorati va rangi;
8. umumiy qon tahiili;
9. qonning bioximiyaviy tahiili;
1O. umumiy siydik tahiili;
11. qon zardobidagi toksinlarrii tekshirish;
12.EKG;
13. ko‘krak qafasi organiari rentgenografiyasi.

Pediatrik shoshilinch holatlar.Favqulotda vaziyatlar sharoitida bolalarda uchraydigan asosiy shoshilinch holatlar. Infeksion nazorat. Isitma holatlari. O‘tkir nafas va yurak yetishmovchiligi. Talvasalar. Klinik o‘lim va malakalik xamshiralik tez tibbiy yordami.
Isitma 90% holatlarda bolalar tabobatida tez tibbiy yordamni chaqirishga sababchi holat hisoblanadi. Bu chaqiruvlarning 95-97%i virusli infektsiya sababli bo’ladi. 3-5% holatlarda infektsiyaning aniq o’chog’i aniqlanmagan bo’lib, tana haroratining 39 S dan yuqori bo’lishi bakteriemiya bilan bog’lanadi. Bakteriemiya sababi aksariyat holatlarda kapsula ichi mikroorganizmlari - Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Neisseria meningitidis va Salmonella spp dir. Virusli infektsiyalarning 90% dan ko’pini o’tkir respirator virusli infektsiya tashkil qiladi. Shuning uchun aksariyat bolalarda tana harorati yuqori bo’lgan holatlarda isitmani tushirishga qarshi chora tadbirlarga hojat bo’lmaydi. Pediatriya sohasida adolatli bitta ibora bor: `termometrni davolash kerak emas, bemor bolani davolash kerak`. Ko’pchilik tibbiyot xodimlarifebril talvasadan qo’rqib har qanday isitma holatini tushirishga harakat qiladi. Ammo`talvasa holati isitma paytida kam holatlarda uchraydi. Bundan tashqari bunday holat engil o’tib, o’zidan keyin nevrologik asorat qoldirmaydi. Isitma holati odatda organizmning yuqumli agentga nisbatan fiziologik reaktsiyasi bo’lib, nospetsifik immunitetning zo’riqishi oshishi bilan tushuntiriladi. Ammo`ba’zi holatlarda isitma patologik regulyatsiya jarayonini qitiqlab infektsion toksik shok holatini keltirib chiqarishi mumkin. Shuningdek isitma xavfli yuqumli kasalliklar, yiringli kasalliklar, bosh miya jarohatlari belgisi bo’lishi ham mumkin. Demak har qanday pediatr va tez tibbiy yordam xodimining vazifasi, bemorni birlamchi va ikkilamchi qayta baholashda, isitma holatida bemor hayoti uchun xavf tug’diruvchi belgilarni aniqlashdan iboratdir.