Tеz tibbiy yordam. Favqulotda vaziyatlar (o`quv uslubiy qo`llanma) Farg`ona 2021 Saydaliyev S. S

Favqulotda vaziyatlar sharotida suyak-mushak tizimi o‘tkir shikastlanishlarida tez tibbiy yordam.
Ochiq va yopiq sinishlarda tez tibbiy yordam. Shikastlanish og‘irlik darajasini baholash. Yumshoq to‘qimalar shikastlanishlarida shoshilinch yordam. Son suyagi va chanoq suyagi sinishlarida bemorlarni immobilizatsiya qilish va zambilda tashishning o‘ziga xos xususiyatlari. Shikastlanishlarda og‘riqni baholash va uni bartaraf etish.
-12: Favqulotda vazitlar sharoitida qo‘shma jarohatlar, kritik og‘ir shikastlanishlarda tez tibbiy yordam.Bosh miyaning yopiq va ochiq jarohatlarida tez tibbiy yordam. Ko‘krak qafasi va qorin bo‘shlig‘i a’zolarining travmatik shikastlanish (gemotoraks, pnevmotoraks, miokardning ezilishi, o‘pkaning lat yeyishi.

Shikastlanishlar. Yumshoq to‘qima shikastlanishi va BTYO Bosh miya Shikastlanishi va unda BTYO

• 
  Reja:
  
• 
  1. SHikastlanishlarning tasnifi
  
• 
  2. YUmshoq to‘qimalarning SHikastlanish turlari
  
• 
  3. Uzoq vaqt bosilish sindromi, asosiy belgilari va unda BTYO
  
• 
  4.Bosh miya SHikastlanishining asosiy belgilari
  
• 
  5. Miya chayqalishi
  
• 
  6. Miya urilishi va ezilishi, belgilari, BTYO.
  

• 
  Shikastlanishlar. Yumshoq to‘qima shikastlanishi va BTYO Bosh miya Shikastlanishi va unda BTYO
  

Ko‘rinishi bo‘yicha yopiq va ochiq; kelib chiqishi bo‘yicha bevosita va bilvosita SHikastlanishlar farqlanadi. YOpiq SHikastlanishlarda teri butunligi saqlanadi, teri ostidagi to‘qima va a’zolar shikatslanadi. Ochiq SHikastlanishda esa teri jarohatlanadi. Bevosita SHikastlanishda tashqi omil ta’sir etgan joyda o‘zgarishlar kuzatiladi. Bilvosita SHikastlanishda esa ta’sir joyida o‘zgarishlar bo‘lmay, boshqa joylarda o‘zgarish kuzatiladi. SHikatslovchi omil bir marta yoki uzoq vaqt atsa-sekin ta’sir etishi mumkin (o‘tkir va surunkali SHikastlanishlar).

• 
  Ko‘rinishi bo‘yicha yopiq va ochiq; kelib chiqishi bo‘yicha bevosita va bilvosita SHikastlanishlar farqlanadi. YOpiq SHikastlanishlarda teri butunligi saqlanadi, teri ostidagi to‘qima va a’zolar shikatslanadi. Ochiq SHikastlanishda esa teri jarohatlanadi. Bevosita SHikastlanishda tashqi omil ta’sir etgan joyda o‘zgarishlar kuzatiladi. Bilvosita SHikastlanishda esa ta’sir joyida o‘zgarishlar bo‘lmay, boshqa joylarda o‘zgarish kuzatiladi. SHikatslovchi omil bir marta yoki uzoq vaqt atsa-sekin ta’sir etishi mumkin (o‘tkir va surunkali SHikastlanishlar).
  
• 
  SHikastlanishlarning maxalliy belgilariga og‘riq, teri rangini va butunligini o‘zgarishi, SHikastlangan a’zo faoliyatini buzilishi va b. kiradi. Umumiy belgilarga xushdan ketish, shok, kollaps kiradi.
  
• 
  SHikastlanish darajasi quyidagi omillarga bog‘liq: 1) shikatslovchi omilni fizikaviy tavsifi, 2)SHikastlangan to‘qimalarning anatomik-fiziologik xususiyatlari, 3) SHikastlanish vaqtida jabrlanuvchining ahvoli, 4) to‘qima va a’zolardagi patologik o‘zgarishlar va b.
  

• 
  SHikastlanishlar kechishiga qarab: engil (ish qobiliyati yo‘qotilmaydi, o‘rtacha (ish qobiliyati vaqtincha yo‘qotiladi) va og‘ir (ish qobiliyati uzoq vaqt yo‘qotiladi) bo‘lishi mumkin.
  
• 
  YUmshoq to‘qimalarning yopiq SHikastlanishi.
  

Lat eyish. SHikastlanishlar ichida ko‘p uchrab, o‘tmas buyum ta’sirida sodir bo‘ladi.Lat eyish musht, tayoq, tosh bilan urish, yiqilish, yuqoridan tushgan narsalarning qattiq urilishi natijasida kelib chiqishi mumkin. Lat eyishning belgilariga og‘riq, to‘qimalar shishi, teri ostiga qon quyilishi, faoliyatining buzilishi kiradi. Teri to‘qimalari ostiga qon quyilishi qontalash deyiladi, kattaroq qon tomir SHikastlangan bo‘lsa, qon ko‘p miqdorda to‘planadi va gematoma xosil bo‘ladi. Urib olish natijasida ichki a’zolar (jigar, o‘pka, bo‘yrak, ichaklar0 SHikastlanishi mumkin. Bunda shok rivojlanishi mumkin. Og‘riq shikatslovchi omilning kuchi va SHikastlanish joyiga bog‘liq. Nerv svollari va refleksogen zonalar lat eganda og‘riq kuchli bo‘ladi.Og‘riq xarakat qilganda kuchayadi va tinch turganda kamayadi. Xosil bo‘lgan shishning katta-kichikligi quyilgan qon miqdoriga va limfa tomirlarining uzilishiga bog‘liq bo‘ladi. Surilish jarayonida gemoglobin rangi o‘zgarishiga bog‘liq xolda qon quyilgan joy avval yashil, so‘ng sarg‘ish tus oladi.

•