Texnologiyasi

y  _  
A ( V - S )  
_
 
1000(20-1«) 
_ 
2000 
_  
2 3   7 
“   100d - V   ~  100  1,042-20 
84,2  “  
’
bu  yerda:
X  -  critmaga qo'shisb  kerak  boMgan  moddaning  miqdori,  g  da;
A  -  tayyorlangan  eritmaning miqdori,  ml da;
V -  talab  etilgan  eritma  konsentratsiyasi,  % da;
S -  amaldagi  konsentratsiyasi, % da;
d -  critma zichligi,  g/ml  da.
Dcmak,  18%  li  eritmani  me'yoriga  kcltirish  uchun  eritma  ustiga 
23,7  g  gcksametilentetramin  qo'shish  lozim.
131
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

SUYUQLIKLAR VA  KONSENTRLANGAN  ERITMALAR 
ISHTIROKIDA  MIKSTURALAR  TAYYORLASH
SSV ning  582  buyrug'iga asosan:
Dorixonalarda  tayyorlanadigan  suyuq  dorilar  og‘irlik-hajm  usulida 
tayyorlanib,  bemorga  hajm  (ml)  bo‘yicha  o'lchab  bcriladi  Miksturalarni 
og‘irlik-hajm  usulida  tayyorlashda  buretka  moslamasi,  pipetkalar,  oMchov 
kolbalari,  silindrlardan  foydalaniladi.  Ishlatiladigan  konsentrlangan 
eritmalar ro'yxati  ilovada keltirilgan.
Miksturalarni  tayyorlashdan  oldin  nazorat  pasporti  tuzib  olinadi, 
ya'ni  miksturaning  umumiy  hajmi,  olinadigan  konsentratlar  va  suv 
miqdori  hisoblanadi.
Miksturaning  umumiy  hajmi  retseptda  keltirilgan  suyuqliklar  hajmi 
yig‘indisidan  iborat  bo‘ladi.  Konsentrlangan  eritma  miqdorini  hisoblash 
uchun  dorivor  modda  miqdorini  1  g  preparatga  to‘g‘ri  keladigan  konscn- 
trat  hajmiga (1:2,  1:5,  1:10,  1:20)  ko‘paytirish kcrak.
582  sonli  buyruqqa  binoan:  agar  retscptda  erituvchi  miqdori  aniq 
ko'rsatilgan  bo‘lsa;
1)  Tozalangan  suv  miqdori  miksturaning  umumiy  hajmidan 
ishlatilgan  konsentratlar,  galen,  novogalen  preparatlari  hajmlarini  ayirib 
tashlab  hisoblanadi.
Rp: 
Natrii  hydrocarbonatis 
Natrii  salicylatis  ana 2,0 
Tincturae Valerianae 5  ml 
Sirupi  sacchari  10 ml 
Aquae purificatae  180 ml 
M.  D.  S.  I  osh qoshiqdan kuniga 3  mahal.
Hisoblash:
Natriy  gidrokarbonat  eritmasi  (1:20)  2*20=40  ml
Natriy  salitsilat  eritmasi  (1:10)  2*  10=20  ml
Valeriana  nastoykasi  5  ml
Tozalangan  suv  miqdori  (180  ml  +  5  ml  +  10  ml) -   (40  ml  +  20  ml  + 
5  ml +  10 ml)  =  120  ml  yoki  180  ml -  (40  ml  +  20 ml) =  120  ml
Umumiy hajmi -   180  +  5  +  10 =  195  ml.
Tayyorlash  texnologiyasi:  bemorga  bcriladigan  idish  tozalangan  suv 
bilan chayib  olinadi  va unga  buretka  moslamasidan  120  ml  suv, 40  ml  5% 
li  natriy  gidrokarbonat,  20  ml  10%  li  natriy  salitsilat  eritmasi  solinadi.
132
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Pipetka  yordamida  10  ml  qand  sharbati  va  5  ml  valcriana  nastoykasi 
o‘lchab  olinadi.  Qand  sharbatini  og‘irlik  bo'yicha  o‘lchash  rnumkin, 
bunda uning zichligini hisobga  olib (1,3  g/ml)  13  g  lortib  olinadi.
2)  Agar  erituvchi  miqdori  chegaralangan,  ya'ni  «gacha-ad»  so'zi 
belgilangan bo‘lsa:
Rp: 
Natrii benzoatis 2,0
Natrii hydrocarbonatis  1,0
Elixiris pectoralis 3 ml
Sirupi sacchari  10 ml
Aquae purificalae ad  100 ml
M.D.S.  1  desert qoshiqdan kuniga 3  mahal ichilsin.
Hisoblash:
Natriy benzoat critmasidan (1:10) 2 x  10=20 ml 
Natriy gidrokarbonat eritmasidan (1:20)
1 x 20=20 ml 
Qand  sharbati  10 ml 
Ko'krak eliksiri 3  ml
Tozalangan suv  100 -  (20 + 20 + 3 +10)=47  ml 
Umumiy hajm -   100 ml boMadi.
Tayyorlash  texnologiyasi:  oldindan  tozalangan  suv  bilan  chayilgan 
shisha  idishga  buretka  moslamasidan  47  ml  tozalangan  suv,  20  ml  10%li 
(1:10)  natriy  benzoat  eritmasi,  20  ml  5%li  (1:20)  natriy  gidrokarbonat 
eritmasi  solinadi.  Ustiga  pipetkada  10  ml  qand  sharbati  va  3  ml  ko'kTak 
eliksiri  solinadi.  Miksturaga  tegishli  yorliq yopishtiriladi.