Texnologiyasi

DORIXONALARNING  TASHKILIY  TUZILISHI
Bajarilayotgan  ish hajmiga  qarab  mulkchilikning shaklidan  qat'i  nazar 
dorixonada  o‘z  imkoniyatlarini  va  mahalliy  sharoitlarni  hisobga  olgan 
holda  belgilangan  me’yorlar  doirasida  dorixona  hamda  uning  boiimlari 
tashkil  etiladi.
Tayyor  dorilar  bilan  savdo  qiladigan  dorixonalarda,  odatda  alohida 
boiim lar tashkil  qilinmaydi.
Boshqa  ko'pchilik  dorixonalarda  ikkita  boiim :  retseptura  ishlab 
chiqarish  va  retseptsiz  sotishga  ruxsat  etilgan  dori  vositaiarning 
boiimlari  tashkil  etiladi.  Hozirgi  kunda  eng  katta  dorixonalarda  4  ta 
boiim   boiishi  qayd  etiladi.  Sobiq  ittifoq  davrida  va  hozirgi  kunda 
Rossiya  Federatsiyasida  bu  dorixonalar  I-guruh  dorixonalari  deb  yuriti-
25
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ladi  va yuqorida  qayd  etilgan  bo'limlardan  tashqari  ularda  yana  bir  necha 
bo'limlar boMishi  mumkin  deyiladi.
Bizning  Respublikamizda  ham  yuqorida  qayd  etilgan  4  ta  bo'limdan, 
ya'ni  retseptura  ishlab  chiqarish  boMimi,  retsept  bilan  beriladigan  tayyor 
dorilar  boMimi,  damlamalar  boMimi  va  retseptsiz  sotishga  ruxsat  ctilgan 
dorilar  boMimlari  mavjud  boMgan  dorixonalar  faoliyat  ko‘rsatmoqda. 
Dorixonada  yana  boshqa  boMimlar  ham  ochish  mumkin.  Masalan,  sani- 
tariya-gigiyena boMimi,  ko‘zoynaklar boMimi,  gomeopatik  dorilar  boMimi, 
fitobar va  boshqalar.
Bu  boMimlarni  boMim  boshliqlari  va  ularning  yordamchilari 
boshqaradi.  BoMim  boshliqlari  va  ularning  yordamchilari  asosan  oliy 
maMumotli  farmatscvtlar  boMadi.  Lekin  sanitariya-gigiyena,  ko‘zoynaklar, 
fitobarlarda  boMim  boshliqlari  va  ularning  yordamchilari  lavozimlarida 
o‘rta  maxsus  maMumotli  farmatsevt  assistentlarining  ishlashlariga  ham 
ruxsat etiladi.  Har bir bo'lim o'ziga tegishli  vazifalarni  bajaradi.
Retseptura  ishlab  chiqarish  boMimi  aholidan  yakka  tartibdagi 
ambulatoriya  retseptlari  va  davolash  -   profilaktika  muassasalarining 
talabnomalari  asosida  ekstemporal,  yoki  tayyor  dori  vositalarini 
aholiga  tayyorlab  berish,  sifatini  nazorat  qilib  chiqish  va  saqlash  tartib- 
qoidalarini  ularga  tushuntirib  berish  bilan  shug‘ullanadilar.  Zarur  boMib 
qolgan  taqdirda  dorixona  mutaxassislari  aholiga  birinchi  tibbiy  yordam 
ko'rsatish bilan  ham  shug'ullanadilar.
Damlamalar  boMimida  esa  dori  vositalarga  tibbiy  va  boshqa  bemor- 
larni  parvarish  qilish  buyumlariga  buyurtma  oladilar  va  talabnomalar 
yozib  dorixona  ta'minotchilariga:  farmatsevtika  zavodlariga  yoki  ulgur- 
ji  dorixona  muassasalariga  firma  va  ishlab  chiqarish  korxonalariga 
jo‘natadilar.
Shuningdek,  boMim  mutaxassislari  doimiy  ravishda  dori  vositalari  va 
boshqa  tibbiy  buyumlarga  boMgan  ehtiyojni  o'rganib,  aniqlab  boradilar. 
BoMimda  dori  vositalarini  tegishli  tartibda  saqlash  dorixonaning  boshqa 
boMimlariga  dori  vositalarini  vaqtida  yetkazib  berish,  shuningdek,  shu 
boMimda  tez-tez  takrorlanib  turadigan  retseptlar  asosida  dorixonada 
fabrikat  va  standartlar  tayyorlash  bilan  ham  shug‘ullanib,  ularni  tegishli 
tartibda  sifatini  nazorat  qilib,  laboratoriya  qadoqlash  ishlarini  amalga 
oshiradilar.
Tayyor  dorilar  boMimi  esa  aholiga  va  davolash  -   profilaktika  muassa- 
salariga  tayyor  dorilarga  kelib  tushgan  retscptlar  asosida  farmatsevtika
26
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ishlab  chiqarish  korxonalaridan  keltirilgan  dori  vositalarni  retsept 
asosida  bcrish  bilan  shug'ullanadilar.  Bu  boMimda  asosan  oliy  ma'lumotli 
farmatsevtlar  faoliyat  ko'rsatadilar.
Retseptsiz  sotishga  ruxsat  etilgan  dorilar  bo'limida  O'zbekiston 
Respublikasining  SSV  tomonidan  retseptsiz  sotishga  ruxsat  etilgan  dori 
vositalari,  sanitariya-gigiyena  va  tibbiy  buyumlar,  yosh  bolalarning 
maxsus  ovqatlari  va  bemorlarni  parvarish  qilishda  ishlatiladigan  boshqa 
buyumlar  sotish  bilan  ham  shug'ullanadilar  Ayrim  dorixonalarda  shu 
bo‘limda  ishlovchi  mutaxassislar  bemorlarga  kislorod  yostiqlarini  berish 
bilan ham  shug'ullanadilar.