Texnologiyasi

KARAXTLIKKA  QARSHI  ERITMALAR
Odatda  karaxtlikka  qarshi  eritmalar  qon  o'rnini  bosuvchi  critma- 
larning  turli  xil  dori  moddalari  bilan  qo'shilishidan  iborat  boMib, 
karaxtlik  holatlarida  arterial  qon  bosimini  ko‘tarilishida  markaziy  va 
vegetativ  asab  sistemasi  faoliyatini,  qon  va  to'qimalar  ximizmini  tikla- 
nishiga  yordam  beradi.  Karaxtlikka  qarshi  eritmalarni  3  ta  guruhga 
boMish mumkin.
1.  Oddiy  karaxtlikka  qarshi  eritmalar  tarkibiga  tuzlar,  glukoza  va 
alkogol  kiradi.
2.  Tarkibida  glukoza,  alkogol,  bromidlar  va  narkotiklar  saqlagan 
murakkab  karaxtlikka qarshi  eritmalar.
3.  Tarkibida  glukoza,  alkogol  bromidlar,  narkotiklar  va  qon  zardobi 
bo'lgan murakkab karaxtlikka qarshi eritmalar.
Birinchi  guruhga  kiruvchi  eritmaga  karaxtlikka  qarshi  SOLIPK 
suyuqligi  misol  bo'lishi mumkin.
Tarkibi:
natriy xlond  7  g 
kaliy xlorid 0,2  g 
magniy  sulfat 0,4  g 
glukoza  54,2  g 
spirt  96%  80  ml 
Veybel  suyuqligi  3,3  ml 
suv  1000 ml  gacha.
292
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ikkinchi  guruhga  kiruvchi  karaxtlikka  qarshi  suyuqliklarda  glukoza 
spirt  aralashmasining  davolashda  faolligi  bromidlar  va  narkotiklar  bilan 
kuchaytirilgan.  Misol  tariqasida  Asratyanning  karaxtlikka  qarshi  suyuq- 
ligini  kcltirish  mumkin.  Ru  suyuqlik 2  xil  ko‘rinishda bo‘ladi.
A  eritma  tarkibi: 
natriy xlorid  8  g 
natriy bromid  0,75  g 
natriy  gidrokarbonat  0,6  g 
suv  500  ml  gacha.
B  eritma  tarkibi: 
uretan  0,6  g 
barbital 0,15  g 
kalsiy  xlorid  1,5  g 
glukoza  17  g 
spirt 96%  15  ml 
suv  50  ml  gacha.
Qonga  yuborishdan  oldin  ikkala  eritma  ham  20-25°C  gacha  isitiladi 
(bundan  oshmasligi  kcrak)  va  qo'shishdan  oldin  aralashtiriladi  Uchinchi 
guruhga  karaxtlikka  qarshi  eritmalari  qovushqoq  komponentlar  qo'shish 
bilan  murakkablashtirilgan.  Masalan:  Belyakov  va  Petrov  karaxtlikka 
qarshi  eritmasi  tarkibiga: 
natriy bromid  1  g 
kofein 0,2  g 
morfin  40  ml 
zardob  0,01  g 
sinkol  400  g  kiradi.
Shu  guruhning  boshqa  eritmasi  -   SOLIPK  karaxtlikka  qarshi 
eritmasi:
spirt rektifikati  50  ml 
glukoza  50  g 
tekodin  0,04  g
dcfibrinlangan  zardob  200  ml 
suv  500  ml  gacha  saqlaydi.
Bu  eritmalar  tarkibida  qon  tomirlarida  uzoq  vaqt  saqlanuvchi  sinkol 
va  zardob  borligi  uchun  organizmdagi  aylanayotgan  qon  hajmi  ortadi. 
Bu  guruhning  kuchsiz  tomoni  shundaki,  bularda  buzilgan  almashinuvni 
me'yorlashtiruvchi  moddalar yo‘q.
293
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Karaxtlikka  qarshi  eritmalarni  tayyorlashda  ham  izotonik  va  qon 
almashtiruvchi  eritmalarni  tayyorlashdagi  qoidalarga  amal  qilinadi.  Spirt 
sterillangan  eritmaga  qo'shiladi.  Agar  eritmalar  ampula  yoki  gcrmetik 
berkitilgan  idishlarda  tayyorlansa,  spirt  sterilizatsiya  paytida  glukoza 
ishqoriy  muhitda  karamellanadi.  Shuning  uchun  Asratyan  karaxtlikka 
qarshi  eritmasi  yuqorida  ko‘rsatilganidek,  alohida  2  ta  A  va  B  eritma 
holida tayyorlanadi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---