Texnologiyasi

4-§. Beton xususiyatiga to‘ldiruvchining tozaligi ta’siri 
Beton  uchun  ishlatiladigan  to‘ldiruvchilar  Betonning  mustahkamligi  va 
tejamliligiga    to‘ldiruvchining  tozaligi  katta  ta’sir  ko‘rsatadi.    CHangsimon  va 
xususan loysimon aralashmalar donalar yuzasida sement toshi bilan  bog‘lanishiga 
mone’lik  qiluvchi  qobiq  hosil  qiladi.  Natijada  betonning  mustahkamligi  sezilarli 
darajada  pasayib  ketadi  (ba’zan  30-40  %  ga).  SHu  sababli  to‘ldiruvchilar 
xususidagi  me’yoriy  xujjatlarda  ularda  ifloslantiruvchi  qo‘shimchalarning  yo‘l 
qo‘yilishi  mumkin  bo‘lgan  chegaraviy  miqdorlari  ko‘rsatilgan.  Otqindi  tog‘ 
jinslaridan  olingan  chaqiq  toshdagi    aralashmalar  suv  bilan  tozalash  usulida 
aniqlanadi va M300 markali beton uchun  bu miqdar 1%ni, yanada pastroq markali 

---

46 
 
(mustahkamligi  past)  betonlar  uchun  esa  2%  miqdorida  bo‘lishiga  ruxsat  etiladi. 
CHo‘kindi jinslardan olingan  chaqiq toshlarda aralashmalarning umumiy miqdori 
2  va  3%  oshmasligi  kerak.  SHag‘alda  ifloslantiruvchi  aralashmalarning  miqdori 
1%  dan  ko‘p  bo‘lmasligi,  tabiiy  qumda  esa  3  %  dan  oshmasligi  kerak.  Qumda 
shuningdek  organik  zararli  moddalarning  miqdori  ham    chegaralanadi  va  ular 
maxsus sinovlar o‘tkazish bilan nazorat qilinadi (kolorimetrik tekshiruv). 
Iflos va sifatsiz to‘ldiruvchining betonga ta’sirini sement sarfini oshirish bilan 
nazorat qilish mumkin emas.