Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent

R  masofadagi  elektr  maydon  kuchlanganligini  E
o
  quyidagicha  tarzda 
aniqlash mumkin: 
A nuqta atrofida R radiusli aylanani o‘tkazamiz (1.8-rasm).  
 
 
 
1.8- rasm. Elektr maydon kuchlanganligini aniqlashga doir 
 
U holda sfera sirtining birligiga to‘g‘ri keladigan quvvatni, ya’ni  
bitta  davrda  Poyting  vektori  modulining  | P |  o‘rtacha  qiymatini  
quyidagicha aniqlash mumkin: 
 
| P | =P / 4πR
2
, 
 
bu yerda R – nurlantirgichga beriladigan quvvat. 

---

16 
 
Poyting vektori bu E
o
 elektr maydon kuchlanganligini N
o
 magnit 
maydon kuchlanganligiga vektor ko‘paytmasi  sifatida hisoblanadi: 
 
P = [E
0 
; H
0
] yoki E
0
 ┴ H
0
 ekan, u holda  | P | = | E
0
 | · | H
0
 | . 
 
Poyting  vektorining  yo‘nalishi  bu  nuqtadagi  energiyaning 
tarqalishi yo‘nalishi bilan mos tushadi. 
Nurlantirgichdan  etarlicha  katta  masofalarda  u  nurlantiradigan 
qabul  qiluvchi  antenna  egallaydigan  uncha  katta  bo‘lmagan  maydon 
chegaralaridagi    sferik  to‘lqinni  tekis  deb  hisoblash  mumkin,  sferik 
to‘lqin uchun quyidagi nisbat mavjud: 
 
, Om 
 
Bu  tenglik    bo‘shliqning  to‘lqin  qarshiligi  deyiladi.  U  xolda 
quyidagini hosil qilamiz, 
 
, 
 
, 
 
ya’ni  nurlantirgichdan  R  masofadagi  E
0
 
elektr 
maydon 
kuchlanganligini aniqlay olamiz