Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari

3.  Qo’shqiymatli  tasvirlarni  filьtrlash.  Binar  (qo’shqiymatli)  tasvirlar 
ko’pqiymatlisiga nisbatan soddaligi sababli chekli sinfdagi halaqitlarga ega. Ularni 
yo’qotish  uchun  asosan  mantiqiy  filьtrlash  usullari  ishlatiladi.  Bu  usullarning 
algoritmlari odatda  evristik  (iste’molchi  filьtr parametrlarini  manba  tasvir  sifatiga 
bog’liq  ravishda  oladi)  ko’rinishda  bo’ladi.  Qo’shqiymatli  tasvirlarda  halaqit 
asosan  4ta  sababga  ko’ra:  tasvirning  asl  nusxasidagi  ifloslik;  bo’yalish  sifatining 
pastligi; tasvirni EHMga kiritish jarayonida kichik xatoliklar; ko’pqiymatli tasvirni 
qo’shqiymatlisiga o’tkazish bo’sag’asining noto’g’ri tanlanishidan bo’ladi. Keyingi 
ishlov  berishlar  natijasi  sifatli  bo’lishini  ta’minlash  uchun  bu  sabablarga  ko’ra 
paydo bo’lgan halaqitlarni yo’qotish lozim.  
 
Ishonchli  filьtrlash  algoritmlarini  ishlab  chiqish  uchun  qo’shqiymatli 
tasvirlarda  uchraydigan  asosiy  halaqitlarni  aniqlaymiz.  Qo’shqiymatli  tasvirlarda 
ayniqsa ko’p uchraydigan halaqitlardan biri chiziq shaklining notekisligidir. U turli 
ko’rinishda  bo’lishi  mumkin:  qalinlikning  o’zgarishi,  ya’ni  chiziqlarda  haddan 
tashqari  keng  yoki  tor  bo’laklar  bo’lishi,  chiziqlar  konturining  notekisligi  va 
hokazo.  Ko’p  uchrash  bo’yicha  keyingi  o’rinda  yakkalangan  kichik  qora  dog’lar, 
chiziq  ichidagi  yakkalangan  bo’shliqlar  va  nihoyat  kamroq  uchraydigan,  ammo 
yo’qotish  eng  qiyin  bo’lgan  halaqit–bu  chiziqlardagi  uzilishlar  hamda  bir  necha 
chiziqlarning qo’shilib ketishidir.  
 
Tasvirlarga  sifatli  ishlov  berish  uchun  ba’zi  parametrlarni  o’zgartirish 
yordamida  turli  tasvirlarga  moslashib,  imkoni  boricha  ko’proq  halaqitlarni 
yo’qotuvchi  algoritmlar  zarur.  Bunday  parametrlar  sifatida  filьtrlarning o’lchami, 
bo’sag’a  qiymatini  olish  mumkin.  Filьtr  o’lchamlarini  tanlashda  quyidagi  asosiy 
omillarni hisobga olish zarur: filtrlash algoritmining vazifasi, algoritmni dasturlash 
qiyinchiligi  algoritmning  ishlash  vaqti,  manba  tasvir  sifati  hamda  halaqitlarni 
yo’qotish darajasi. 
 
Halaqitlarning  hajmiga  qarab  qo’shqiymatli  tasvirlar  4ta  sinfga  bo’linadi:        
1)  o’ta  halaqitli  tasvirlar,  ya’ni  tasvirda  barcha  turdagi  halaqitlar  mavjud  hol;                

---

2)  chiziqlarning  uzilishlari  va  qo’shilib  ketishlaridan  tashqari  barcha  halaqitlar 
mavjud hol;  
3)  tasvirdagi  kichik  bo’shliqlar,  chegara  notekisligi  ko’rinishidagi  halaqitlar 
mavjud hol; 
4) faqat ob’ekt chegaralaridagina halaqit bo’lgan hol. 
 
Halaqitlarni  yo’qotish  uchun  qo’shqiymatli  tasvirlarda  asosan  markazidagi 
qiymati  atrofidagi  bir  jinsli  elementlar  asosida  o’zgartiruvchi  tekislovchi  filьtrlar 
ishlatiladi.