Texnologiyalari universiteti kriptografiyaning matematik asoslari

Nazorat savollari

1. 
   Autentifikasiyaga ta’rif bering?
   
2. 
   Autentifikasiya qanday turlarga bo‘linadi?
   
3. 
   Autentifikasiya protokoli nimaga zarur?
   
4. 
   Ma’lumotlar manbai autentifikasiyasi qanday amallarni bajarishni nazarda tutadi?
   
5. 
   Mohiyat autentifikasiyasi haqida nimalarni bilasiz?
   
6. 
   Autentifikasiyalangan kalitlarni generasiyalash qanday amalga oshiriladi?
   
7. 
   Autentifikasiya protokollari qanday turlarga bo‘linadi?
   
8. 
   Elektron raqamli imzoga ta’rif bering?
   
9. 
   Elektron raqamli imzo algoritmlarining qanday umumiy kriptografik xossalarini bilasiz?
   
10. 
    Qanday elektron raqamli imzo algoritmlarini bilasiz?
    
11. 
    Maxsus ERI standartlari turkumiga qanday algoritmlar kiradi?
    
12. 
    Elektron raqamli imzo algoritmining bardoshliligi qanday masalalar murakkabligi bilan aniqlanadi?
    
13. 
    Ochiq kalitli shifrlash algoritmlariga asoslangan ERI algoritmlarining qo‘llanilishi haqida nimalarni bilasiz?
    
14. 
    RSA ochiq kalitli shifrlash algoritmi qanday qadamlarni o‘z ichiga oladi?
    
15. 
    El Gamal ochiq kalitli ERI algoritmi qanday amalga oshiriladi? 16. Maxsus ERI algoritmlarining matematik modellari haqida nimalarni bilasiz?
    

17. 
    O‘zbekiston Respublikasi standarti: O‘z DSt 1092da qanday bir tomonlama funksiyadan foydalaniladi?
    
18. 
    O‘z DSt 1092 «Axborot texnologiyasi. Axborotning kriptografik muhofazasi. Elektron raqamli imzoni shakllantirish va tekshirish jarayonlari»da qanday parametrlardan foydalaniladi?
    
19. 
    Elliptik egri chiziqlarga asoslangan elektron raqamli imzo algoritmlari matematik modellarini tushuntirib bering?
    

XULOSA
Ming yilliklar davomida kriptografiyadan davlat qurilishida, harbiy va diplomatiya aloqasini muhofazalashda foydalanib kelingan bo‘lsa, axborot asrining boshlanishi bilan kriptologiya jamiyatda, xususiy sektorda foydalanish uchun ham zarur bo‘lib qoldi. Qariyb 35 yildan buyon kriptologiyada keng miqyosda ochiq tadqiqotlar olib borilmoqda. Hozirgi kunda konfidensial axborot (masalan, yuridik hujjatlar, moliyaviy, kredit stavkalari to‘g‘risidagi axborotlar, kasallik tarixi va shunga o‘xshash)larning talay qismi kompyuterlararo odatdagi aloqa kanallari orqali uzatilmoqda. Jamiyat uchun bunday axborotning konfidensialligi va asl holda saqlanishi zaruratga aylangan.
Kriptografiya tarixida birinchi muhim voqyea simmetrik kriptotizimlarning birinchi marta Davlat standarti maqomiga ega bo‘lishi bo‘lsa, keyingi o‘n yilliklarning muhim kashfiyoti kriptologiyaga yangicha yondashuvlarni boshlab bergan oshkora kriptografiyaning yuzaga kelib uning muttasil rivojlanib borayotganligidir.
AQShdan keyin Yevropa davlatlari va Yaponiyada elektron raqamli imzo bo‘yicha qonun va dastlabki davlat standartlari qabul etildi. Ko‘pchilik davlatlar, shu jumladan O‘zbekiston Respublikasi ham kriptografiya vositalaridan axborot– telekommunikasiya tarmoqlarida maxfiy axborotlarni xavfsiz uzatish va elektron raqamli imzo yaratishda o‘z milliy algoritmlaridan foydalanmoqdalar.
Ushbu o‘quv qo‘llanmada kriptografiya tarixi, kriptografiyaning asosiy matematik tushunchalari, ta’riflari, teoremalari hamda simmetrik va nosimmetrik kriptografik algoritmlarning matematik asoslari bayon etilgan. Unda O‘zbekiston davlat standartlarini ishlab chiqishga asos bo‘lgan alebraik strukturalar va funksiyalar - diamatrisalar algebrasi, parametrli elliptik egri chiziqli funksiyalar va ularning asosiy xossalari, hamda ishlab chiqilgan kriptoalgoritmlar keltirilgan.
Ushbu o‘quv qo‘llanma axborot xavfsizligi va kriptografiya yo‘nalishida davlat tilida ta’lim olayotgan magistrlar uchun mo‘ljallangan. Shuningdek ushbu o‘quv qo‘llanmadan axborot xavfsizligi yo‘nalishida bakalavrlar tayyorlash jarayonida hamda kriptografiya yo‘nalishida ilmiy-tadqiqot olib borayotgan tadqiqotchilar, ilmiy xodimlar va soha mutaxassislari foydalanishlari mumkin.