Texnologiyalari komiteti tashkent informatsiyaliq texnologiyalari universiteti no

№14 Lektsiya 
 
Jeke kompyuterler elektr ta’minati derekleri 
 
Jeke kompyuterler (JK) elektr ta’minati derekleri (ETD) 220V/110V li
o’zgeriwshen’ kernewden ta’minlenedi. Shig’iw kernewleri bolsa ±5В ha’m ±12В 
kernewli kanallarg’a bo’linedi. Elektr ta’minlew derekleri ha’mme kanallari
quwatlari jiyindisi 65 Vt tan 350 Vt qa deyin boliwi mu’mkin. 
Jeke kompyuterler elektr ta’minlew dereklerinin’ du’zilis sxemasin
ko’rip shig’amis (1-su’wret). Ol to’mendegi tiykarg’i bo’leklerden quralg’an: 

Kiriw shinjirlari 

O’zgertirgish; 

O’zgertirgishti basqariw sxemasi; 

Shig’iw shinjiri; 

Qorg’aw sxemasi; 

Qosimsha ta’minat deregi;

Ventilyator sxemasi. 
Kiriw shinjiri qurami to’mendegi kompanentler kiredi: 

Kiriw u’sh tesikli razemi; 

Tarmaq qayta jalg’awshisi; 

Shigiw u’sh uyali razemi (display elektr ta’minati kabelin jalg’aw
ushin); 

Saqlag’ish; 

Sheklewshi termorezistor; 

Kesentlerdi so’ndiriwshi filtr; 

Tarmaq kernewi tuwrilag’ishi; 

Tekislewshi filtr; 

Zaryadsizlaw rezistori. 
Elektr ta’minati deregi shinjirdin’ sxemasi 2-su’wrette keltirilgen. 
Saqlag’ish FU1 kiriw shinjirinda nasazliqlar (qisqa tutasiw yamasa artiqsha 
ju’kleme) bolg’anda elektr ta’minati deregin tarmaqtan u’zedi. 
Sheklewshi termorezistor RT1 kondensator arqali ag’ip o’tken toktin’ 
keskin artip ketiwin shekleydi. 
Kesentlerdi so’ndiriw filtr (KSF) joqari chastotali kesentlerdi ETD nen 
tarmaqqa ha’m tarmaqtan ETD ne o’tiwin kemeytiredi. 
Tarmaq kernewi tuwrilag’ishi (TKT) o’zgeriwshen tarmaq kernewin
tuwrilaw ushin xizmet qiladi. Tuwrilag’ish shig’iwinda tuwrilang’an
kernewdin’ pulsatsiyasin kemeytiriw ushin to’men chastotali su’ykeliwshi filtr 
qolayli. 

---

69 
1

su’wret. Jeke kompyuterler elektr ta’minati dereklerinin’ du’zilis sxemasi 
±5B 
±12B 
uliwm.. 
uliwm.. 
~6B 
~15B 
uliwm.. 
-310B 
+310B 
Kiriw shinjirlari 
K
es
en
tl
er
di
s
o’
nd
ir
iw
sh
i
fi
lt
r 
T
armaq
k
er
n
ew
i 
tu
w
ri
lag
’i
sh
i
T
ek
is
lew
sh
i
fi
lt
r 
Shig’iw shinjirlari 
Sh
ig
’i
w
k
u’s
hl
en
iw
le
ri
tu
w
ri
lag
’i
sh
lar
i 
Sh
ig
’i
w
k
an
al
la
ri
f
il
tr
lar
i 
In
teg
ral
s
ta
b
il
iza
to
rl
ari
O’zgertirgish 
Q
uw
ar k
u’s
he
yt
ir
gi
sh
i 
Jo
q
ar
i c
h
as
to
ta
li
tra
n
sfo
rma
to
r 
~220/1
1
0
V
Basqariw sxemasi 
In
v
ert
o
r 
Qorg’aw 
sxemasi 

---

70 
ҲСФ 
FU1 
С3 VD1...VD4

U
КИР
С1 L1 С2 
R1 
С4
С6 
RТ1
U
ЧИҚ
С7 
С5 
2-su’wret. Shig’iw shinjirlari sxemasi
5-расм. Компенсацион тиристорли стабилизаторнинг принципиал схемаси келтирилган.