Texnologiyalari komiteti tashkent informatsiyaliq texnologiyalari universiteti no

 
 
Kompensastion tiristorli kushleniu stabilizatorlari 
 
Kompensastion kushleniu stabilizatorlari tiykarinan tranzistorlarda yaki 
tiristorlarda jiynaliui mumkin. 
Tiristorli stabilizatorlarda to’rilaushi ham stabilizastiyanin’ qa’lipin uslau 
uaziypasi uliumalastirilg’an. 
Tiristorli stabilizatorlar o’zgermes ham o’zgeriushen’ toklarda isleuleri 
mumkin. 
Kompensastion tiristorli stabilizatordin’ prinstipial sxemasi 5-suӱrette 
keltirilgen.
R
jүk
U
SI
U
SI.MIN
I
S
a) 
b
) 
4-suwret. Maydanli tranzistor VAXti (a) ҳam maydanli tranzistorda 
jiynalg’an parametrik stabilizator sxemasi (b) 
З 
VT 
- 
+ 
R
б
С 
И 

---

48 
2.42-rasm. Kompensastion tiristorli stabilizatorning prinstipial sxemasi. 
Qalpintikleushi element transformatorinin’ birlemshi orami shinjirg’a,
yag’ny o’zgeriushen’ tok ta’repine jalg’anadi. Qaliplestiriushi element eki qarama-
qarsi ham izbe-iz jalg’ang’an VS1 ham VS2 tiristorlardan, VD1 ham VD2 
diodlardan duzilgen. VD1 ham VD2 diodlar tiristorlardi shuntlaydi ham tiristor 
jabiq bolg’aninda o’zgeriushen’ tokti o’tiui ushin kiritiledi. Transformatordin’ 
ekilemshi oramina G-tarizli LC filtrli ko’pir tarizli to’rilau sxemasi qoyiladi. Keri 
baylanisli o’lsheushi – kusheytirushi (O’K) hma tiristordi basqariu sxemasi (BS) 
sho’lkemlestirilgen. Shig’iu kushleniui o’zgergeninde O’K bo’legi parx signali 
islep shig’ariladi. Bul signal tiristorlardi basqariu sxemasina beriledi, bul jerde BS 

qaliplestiriushi muyishin basqaradi. Keri baylanistin’ ta’’siri na’tijesinde shig’iu 
kushleniui artqanda 

qaliplestiriushi muyishi artadi, bul transformator birlemshi 
ham ekkilemshi oramlarindag’i kushleniudin’ kemeyiuine alip keledi. O’lsheushi-
kusheytkish bo’legi (O’K) turinde magnit kusheytkishten paydalaniuimiz mumkin. 
TV1 VD3 L
др

U
вх
VD1 VD2 
U
вўх 
VS1 VS2