|
Muqaddima
0 ‘zbekiston Respublikasi dem okratik huquqiy davlat va fuqarolik
jam iy ati qu rish y o 'lin i ta n lag an va am alga oshirib kelm oqda.
Respublikamizdagi am alga oshirilayotgan qayta qim shdan asosiy
m aqsad va uning harakatlantiruvchi kuchi inson, shaxsning har
tom onlam a rivojlanishi va farovonligi hisoblanadi.
M a m la k a tim iz ta ra q q iy o tin in g m u h im sh a rti k a d rla rn i
tayyorlash tizim ining m ukam m al bo ‘lishi, zam onaviy iqtisod, fan,
m adaniyat, texnika va texnologiyalar asosida rivojlanishi hisoblanadi.
«Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» uzluksiz ta ’lim va kadrlarni
tayyorlash tizim larini tubdan isloh qilishga qaratilgan.
«Milliy dasturni» amalga oshirishda mavjud ta ’lim va kadrlarni.
tayyorlash tizim larini tubdan o ‘zgartirish zam onaviy ilmiy fikrlar
y u tu q la ri va ijtim o iy ta jrib a la rg a , t a ’lim ja ra y o n in i h a m m a
bosqichlarida, uzluksiz ta ’lim tizimi ta ’lim muassasalarining ham m a
shakli va turlarida ilg'or-m etodik ta ’limlarga tayangan holda amalga
oshiriladi.
Hozirgi zam onaviy bosqichda pedagogik dolzH vazifalarga fin .
texnika, ilg 'o r texnologiyalar y u tu q la rid an foydalanish asosida
shaxsni tH iyalash, o ‘qitish va rivojlantirish m aqsadlari, m azm uni,
m etodlari, vositalari va tashkiliy shakllarini ilmiy ta ’minlash kiradi.
K adrlar tayyorlash sohasidagi davlat siyosati uzluksiz ta ’lim tizim ini
orqali har tom onlam a rivojlangan shaxs — fuqaroning tashkil topishni
ko‘zda tutadi. U ushbu ta ’lim tizim ida va kadrlar tayyorlashda ta ’lim
xizmatlarining ist“emolchisi, buyurtm achisi sifatida va xuadi shunday
ishlab chiqaruvchi sifatida ishtirok etadi.
SHaxs ta ’lim jarayonining ishlab chiqaruvchisi sifatida ta ’lim,
m oddiy ishlab ch iq arish . fan, m a d a n iy at va x izm atlar sohasi
faoliyatida bilish va tajribalami berishaa ishtirok etadi. Respublikamizda
shaxsga o 'zin in g ijodiy im k o n iy atlarin i am alga oshirish u ch u n
professional ta ’lim dasturini tanlash huquqini bergan.
Uzluksiz ta ’iim tizim ida oliy ta ’lim alohida o ‘rin egallaydi. Oliy
5
ta ’lim um um iy o ‘rta, o ‘rta m axsus. k asb -h u n ar t a ’limi asosida
uzluksiz ta ’lim tizim ining m ustaqil turi hisoblanadi va 0 ‘ zbekiston
Rcspublikasining «Ta’lim to ‘g‘risida»gi va «Kadrlush tayyorlash milliy
dasturi» qonunlariga binoan am alga oshiriladi.
«Kadrlash tayyorlash milliy dasturi»da oliy ta ’lim ning asosiy
vazifalari belgilab berilgan. Oliy ta ’lim ning eng m uhim vazifalaridan
biri zam onaviy o ‘kuv dasturlari asosida yuqori natijali o ‘qitish va
malakali kadrlar tayyorlashni ta ’m inlash hisoblanadi. Oliy ta ’limni
isloh qilishning hozirgi bosqichi oliy ta ’lim m aktabi o ‘qituvchisining
vazifasini h am o'zgartiradi.
O liy m a k ta b o ‘q itu v c h is in in g fa o liy a ti sh ax sn in g o ‘quv
jarayonida ta ’lim olishi, talab va qobiliyatlarining shakllanishi uch u n
sharoitlar yaratib berishga yo'naltiriigan b o ‘lishi kerak.
Oliy m aktabning har bir o ‘qituvchisi m alakasining ikki qirrasi
bor: ular ikki fanlar bilan yoritiladi — maxsus va pedagogik. Oliy
m ak tab o ‘q itu v ch isig a h a r do im n im a u c h u n o ‘qitish kerak?
N im alarni o ‘qitish kerak? Q anday o ‘qitish kerak? kabi savollarga
javob izlashga to ‘g‘ri keladi.
Bu m asalalarning to 'g 'ri yechim larini topish kerak. Bunday
yechim lar pedagogik fanning asosiy qonunlari va qoidalarini bilish,
o 'q u v c h ila rn in g x u su siy a tla rig a q a ra b , u la rn i tu s h u n tiris h g a
asoslangan b o ‘lishi kerak.
C h u q u r ijtim o iy o ‘z g a ris h la r h o z irg i p a y td a p ed ag o g ik
konsepsiyalarni qayta k o ‘rib chiqishni, insonga, shaxsga, individga
pedagogika fanini faol rivojlantirishni talab etadi. Pedagogikaning
yangi prinsiplarida tashkil topishi, m uhim m uam m osi pedagogik
jarayonning m ezonlari nazariyasini ishlab chiqish hisoblanadi, u
o'qituvchining mutaxassisligi asosini tashkil etishi kerak.
0 ‘qituvchi mutaxassisligi b o ‘yicha uning ilmiy bilim laridan
q a t'iy nazar, o ‘quv jarayoniga kirishar ekan, kerakli pedagogik
m inim um ga, pedagogik va psixologik bilim lar miqdoriga, dars berish
m etodikasini va texnologiyasini egallagan b o ‘lishi kerak.
S h u la r d a n k e lib c h iq ib , o liy m a k ta b o ‘q itu v c h ila r in i
tayyorlashda asosiy m asalalar belgilanadi:
6
1. О ‘quv ja ra y o n i sam araliligini ta ’m inlovchi pedagogik m a la ka n i
shakllantirish.
2. Ijtim o iy-iq tiso d iy o ‘zg a rish la m i anglab yetishga qaratilgan
yangi pro-fessional fik rla sh n i yuzaga keltirish.
3. Pedagogik bilim lar tizim ini о ‘qituvchining fa o liya ti m etodologik
asosi sifatida egallab olishi.
4. О ‘qitish texnologiyasi о ‘quvchilar professional faoliyatiga eng
yaqin m etodlar sifatida о ‘zlashtirish.
Taklif etilayotgan o ‘quv q o ila n m a 0 ‘zbekiston oliy m aktablari
oldiga qo‘yilgan masalalami hal etishga katta yordam ko‘rsatishi kerak.
7
Do'stlaringiz bilan baham: |
