Texnologiyalar va pedagogik mahorat

4.5.6.  Dasturlashtirilgan  o ‘qitish  texnologiyasi 
, / /   /
Dasturlashtirilgan  o ‘qitish  XX asrning  50-yillari  boshida  paydo  b o ‘ldi. 
U  am erikalik  psixolog  B .Skinner  nom i  bilan  bog4iq^  I J   njateriallam ing 
o ‘zlashtirilishini  boshqarishning  sam aradorligini  oshirisfida,  axborotiarni 
qism m a-qism   uzatishning  m untazam   program m asi  asosiga  qurish  va  uni 
nazorat qilishni tavsiya etdi.
N .K rauder tarm oqlangan dastum i ishlab chiqdi, unda nazorat natijalariga 
k o 'ra  ta ’lim  oluvchilarga  m ustaqil  ishlar  uchun  turli  xildagi  m ateriallar 
tavsiya etiladi.
/u .K .S e l e v k o  dasturlashtirilgan o ‘qitishga quyidagi ta ’rifni beradi,  ya’ni 
d a s t u r l a s h t i r i lg a n   o ‘q itis h   d e g a n d a   o ‘q itis h   u s k u n a la r i  ( E H M , 
p r o g r a m m a l a s h t ir ilg a n   d a r s lik ,  k i n o t r e n a j e r   va  b .)   y o r d a m id a  
program m alashtirilgan  o ‘quv  m aterialining  o ‘zlashtirilishini  boshqarishni 
tushunadi.  Dasturlashtirilgan o ‘quv m ateriali m uayyan  m antiqiy izchillikda
129

---

beriladigan  nisbatan  katta bo ‘lm agan o ‘quv axborotlari  («kadrlar»,  «fayllar», 
«odimlar»)  seriyasidan  iborat  b o ‘ladi.  >
V .P .B e s p a lk o   b ilis h   f a o liy a ti n i  ta s h k il  e tis h   va  b o s h q a r is h  
nam u n asid ag i  pedagogik texnologiya tasnifini  tavsiya etdi.  U  o ‘qituvchi 
va  t a ’lim   o lu v c h i  (b o s h q a r ilu v c h i)   m u n o s a b a tla r in i  q u y id a g ic h a  
belgilaydi:
•