Texnologiyalar va pedagogik mahorat

Namunalar  bo‘yicha  mustaqil  ishlar 
deganda tipik vazifalami  va turli 
mashqlami namuna asosida yechish tushiniladi. Ular materialni o ‘zlashtirishga 
omil boMadi,  lekin  talabalarning  ijodiy  faolligini  o ‘stirmaydi.
Rekonstruktiv-variativ  mustaqil  ishlar 
nafaqat  bilimlarning  amaliy 
tavsifnomasini,  balki  bilimlar  tuzilmasini  qayta  ishlab  chiqishni  hamda 
masala va muammo kabilami yechishda mavjud bilimlarni jalb qilishni ko‘zda 
tutadi.
21

---

Evristik  mustaqil  ishiar  leksiya,  laboratoriya,  amaliy  mashg‘ulotIar, 
seminarlarda  qo‘yilgan  ayrim  masala  va  muammolarni  hal  qilish  bilan 
bog‘liqdir.
Tadqiqiy mustaqil ishlar, tadqiqot  muammosini ko‘ra olish malakasini, 
uni  mustaqil  ifodalay  olish,  farazni  belgilab  olish  va  m uammoning  hal 
qilinish  rejasini  ishlab  chiqish  hamda  uni  ha!  qilishni  m o‘Ijallaydi.
Ijodiy  tadqiqot  ishlari.  Bunday  ishlarda  vazifa  muammoli  vaziyatning 
yuzaga kelishini taqozo qiladigan sharoit yaratishdan iborat boMadi. Talaba 
o ‘z  faoliyatida  tayyor  nam unalardan  ozod  boMgan  holda  masalaning  hal 
qilinish voMlarini qidiradi va tadqiq qiladi.  Bunday ishlar sirasiga eksperiment 
qo‘vish, jihozlar,  maketlar va  dastgohlami  loyihalash  bilan bogMiq boMgan 
vazifalar  kiradi.
Shunday qilib,  mustaqil  ishiar.  o sqitishning eng muhim  metodi  boMib, 
unda talabalarning  mashg‘ulotlarga tayyorlanish,  olingan bilim,  malaka va 
ko‘nikma!arini mustahkamlash jarayonida ularning individual faolligi oshadi.
Mustaqil ishlarni samarali tashkil etishning asosiy shartlari quyidagilardan 
iborat:
• 
mustaqil  ishlaming  ilmiyiigi,  uning  tadqiqiy xarakteri;
•  mustaqil  ravishda  oiz  bilimlarini  yanada  oshirib  borishga  bo4gan
 
ehtiyojning shakllanishi;
•  mustaqil  ishlar  vazifalarini  individuallashtirish;
•  mustaqil  ishlarni  tashkil  etishga  metodik  rahbarlik  qilish.
Oliy  maktabdagi  o ‘quv  jarayoni  mustaqil  tahsilni  tashkil  etilishini 
ham  ko'zda  tutadi.  Talabalarning  mustaqil  tahsili  ularning  o ‘z  bilimlarini 
kengaytirish  va  ch uqu rlashtirish ,  m avjud  m aiaka  va  k o ‘nikm alarni 
takomillashtirish hamda ularning yangilarini o'zlashtirishga boMgan  intilishi 
sifatida qaraladi.
Mustaqil tahsilning asosiy maqsadi talabalarning shaxsiy va kasbiy sifatlarini 
o ‘stirishdir.
M ustaqil  tahsilning  vazifalari: 
shaxsning  intellektual  imkoniyatlarini
 
yangi lash,  ulam ing g‘oya viy-nazariy saviyasini  oshirish,  kasbiy  mahorati  va
 
madaniyatini  takomillashtirish  kabilarni  ichiga  oladi.
Oliy  maktabdagi  o ‘quv  jarayoni  mustaqil  tahsilga  boMgan  ehtiyojni 
shakllantirishga  yo‘naltirilgan  boMishi  va  talabalarning  o ‘z -o ‘zini  baholay 
olishini,  ularning tayyorgarligini,  yangi  bilimlarni egallashga boMgan  ongli 
munosabatini aniqlab berishi kerak.  Mustaqil tahsil bo‘yicha mashg‘ulotlaming 
izchilligini  va  maqsadga  muvofiqligini  ta ’minlash  maqsadida  uning  rejasi 
tuziladi.
Rejaga quyidagi talabiar qo‘yiladi:
• 
rejalashtirilayotgan  ishlaming hajmi  va  oldinma-keyinligi;
• 
ularning  bajarilish  muddatlari;
• 
mustaqil faoliyatning  har  bir  turiga  maqsadli  koirsatmalar  berish.
22

---

Mustaqil tahsil jarayoni uning aniq shakli,  metodlari va usullarini qamrab 
olishi  shart.
Mustaqil tahsilning asosiy metodi