“texnologiya va uni o’qitish metodikasi” fanidan

Geometrik 
shaklli 
applikatsiyalar. 
Bajarilish texnikasiga koʻra 
applikatsiyalarning eng oddiy turlaridan biri geometrik shaklli applikatsiyalardir. 
1- va 3-sinf oʻquvchilari geometrik shaklli applikatsiyalar bajarishda quyidagi 
bilimlarni egallaydilar.
1. Geometrik shakllar: kvadrat, toʻgʻri toʻrtburchak, uchburchak, aylananing 
qogʻoz boʻlagidan va oʻlchov asboblari yordamida hosil boʻlishi haqidagi mavjud 
bilimlarni mustahkamlaydilar.
2. Badiiy didni oʻstiradi, rasm darslarida yoʻl-yoʻl chiziq, doira, kvadratda 
ornamentlar toʻzish boʻyicha olingan bilimlarni chuqurlashtiradilar.
3. Ayrim predmetlarni detalma-detal tahlil qilib geometrik shakllarni toʻgʻri 
idrok etishni oʻrganadilar.
4. Bolalarning “koʻp, kam, uzunasiga, koʻndalangiga, qism va qatlam, ikki 
qismga qirqish, toʻrt qismga, teng qismlarga” kabi tushunchalari mustahkamlanadi.
5. Bolalar ranglar uygʻunligini toʻgʻri tanlashni oʻrganadilar. Ularda estetik 
did tarbiyalanadi.

---

100 
Geometrik shaklli applikatsiyalarni ham dekorativ-ornament, predmet, 
syujetli applikatsiyalarga ajratish mumkin.
Doira, kvadrat va ovaldan ornamentlar yasash. Ornament detallari: turli 
oʻlchamdagi kvadrat, uchburchaklar tayyorlanadi. Kvadratda naqsh diagonal 
boʻyicha tuziladi – bunda shakllarni simmetrik joylashtirish qulay. Doirada naqsh 
markazdan radiuslar boʻylab tuziladi.
Geometrik 
figuralardan 
predmetli 
applikatsiyalar. 
Bolalarning 
predmetlarni fazoviy idrok etishini rivojlantirish kerak. Bunda atrofimizni oʻrab 
turgan narsalar: uy, archa, daraxt, mashina, idish-tovoq, jonivorlar, gullar va shu 
kabilarni u yoki bu darajada geometrik shakllar bilan ifodalash mumkin.
Oʻqituvchi istalgan predmetni tanlashi mumkin. Uni bolalar bilan birgalikda 
koʻrib, uning ayrim detallari qaysi geometrik shakllarga oʻxshashligi, ularni 
qanday oʻlchamlarda, qaysilarini kattaroq, qaysilarini kichikroq olish, qanday 
izchillikda joylashtirish kerakligini aniqlaydilar.
Rangli qogʻozlardan olingan doiralar va ularning qismlari bilan applikatsiya 
boʻyicha juda koʻp geometrik ishlarni bajarish mumkin. Doiralarning har birini 
shunday joylashtirish kerakki, natijada talab qilinadigan shakl paydo boʻlsin.