Texnologiya va dizayn fanining maqsadi va vazifalari. Reja

Yuza g‘adir-budurligining asosiy sinflari va ko‘rsatkichlarining qiymatlari

G‘adir-budurlik sinfi	Profilning o‘rtacha arifmetik chetlanishi, mkm (Ra)	Notekisliklar balandligi, mkm (Rz)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14	80 40 20 10 5 2,5 1,25 0,63 0,32 0,16 0,08 0,04 0,02 0,01	320 160 80 40 20 10 6,3 3,2 1,6 0,8 0,4 0,2 0,1 0,05

Yuza g‘adir-budurligi mikrometrda o‘lchanuvchi ikkita asosiy ko‘rsatkichlar - Rz mikronotekisliklar balandligi yoki Ra profilning o‘rtacha arifmetik chetlanishi bilan baholanadi. Turli g‘adir-budurlik sinflari uchun ko‘rsatkichlarning miqdoriy qiymatlari 1.1.-jadvalda keltirilgan.

Ishlab chiqarish sharoitida ishlov berilgan yuzaning g‘adir-budurligini g‘adir-budurlik etalonlari bilan vizual ya’ni kuz yordamida taqqoslash yo‘li bilan aniqlanadi. Taqqoslash uchun etalonning materiali va uni tayyorlash usuli ishlov berilgan detal bilan mos kelishi karak.

Biroq, etalonlar yordamida taqqoslash usuli, ayniqsa, 6 sinfdan yuqori bo‘lgan g‘adir-budurliklarni baholashda yuqori aniqlikni ta’minlamaydi va sub’ektiv xatoliklarga ega.

Ishlov berilgan yuza g‘adir-budurligini o‘lchash aniqligini oshirish uchun kontaktsiz (optik) va kontaktli o‘lchov usullariga asoslangan o‘lchov moslamalari qo‘llaniladi.

Bajarilayotgan ishda yo‘ldosh va qarama-qarshi frezerlangan yuzalarning g‘adir-budurligini o‘lchash uchun ROTE-1001 raqamli profilometrdan foydalaniladi. Profilometr Ra ko‘rsatkichi bo‘yicha 6-12 sinflardagi g‘adir-budurliklarni o‘lchash uchun mo‘ljallanagan. ROTE-1001 raqamli profilometrda yuza g‘adir-budurligini o‘lchash tartibini va uni sozlash, ushbu o‘lchov maslamaning instruksiyasida keltirilgan.