Texnologiya umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik



Download 33,06 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/148
Sana23.07.2022
Hajmi33,06 Mb.
#843489
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   148
Bog'liq
5-texnologiya

Mexanizm
(yunoncha “
mechane
” – mashina) – bu harakatni o‘zgar tiruvchi va 
uzatuvchi qurilma. Bunda yetakchi detalning harakati bir yoki bir nechta detallar ning 
ma’lum bir harakatini keltirib chiqaradi. Eng oddiy mexanizmlarga osma blok, richag, 
g‘ildirak (charxpalak) va boshqalar kiradi (1-rasm).
Detal
– mashinaning bir xil materiallardan tayyorlangan va alohida bo‘laklarga 
ajralmaydigan qismi.
Texnologik mashinalarning tasnifi. 
Hozirgi bosqichda mashinalar dunyosi juda 
katta va xilma-xildir. Shuning uchun ular maqsad va bajaradigan vazifalariga ko‘ra 3 ta 
katta guruhga bo‘lingan:
a) osma blok b) richag d) g‘ildirak (charxpalak)
1-rasm. 
Oddiy mexanizm turlari.


11
11
Ishchi 
mashinalar
Energiya hosil qila-
digan mashinalar
Ma’lumot beruvchi 
mashinalar
Muayyan ishni 
bajaradigan va 
shunga mos 
ravishda ishlarni 
osonlashtiradigan 
mashinalar. 
Masalan, stanok, 
konveyer, lift, 
transport va 
boshqalar
Bir turdagi 
energiyani 
boshqasiga 
o‘zgartiradigan 
mashinalar. 
Masalan, elektr 
dvigatel, shamol 
generatori va 
boshqalar
Bir turdagi 
ma’lumotni 
boshqasiga 
yetkazadigan 
mashinalar. 
Masalan, magni-
tofon, kompyuter, 
videokamera, 
smartfon va 
boshqalar
4-§.
TEXNIKANING ASOSIY KONSTRUKTIV ELEMENTLARI. 
TEXNIKANING ISHCHI ORGANLARI
Hayotimiz davomida turli xil mashina va mexanizmlarga duch kelamiz. Biz ular 
bilan hamma joyda uchrashamiz: transportda, uyda, ishda.
Mashina o‘z vazifasini bajara olishi uchun 
ishchi (ijrochi) organi 
bo‘la di. Uning 
tuzilishi mashinaning vazifasiga va ishlash sharoi tiga bog‘ liq dir. Masalan, ventilator-
ning ishchi organi – parragi, ekska vator ning ishchi organi – kovshi, avtomobilning 
ishchi organi – g‘ildi raklari hisoblanadi. 
Mashinalar ishchi organlari yordamida ko‘zlangan foydali ishlarni ba ja radi. 
Mashinaning ishchi organini dvigatel harakatga keltiradi. 
Harakat dvigateldan ishchi organga maxsus uzatmalar 
orqali o‘tadi. Bu jarayonda ko‘proq mexanik uzatmalar-
dan, ya’ni tasmali, zanjirli, tishli, chervyakli, friksion va 
reykali uzatmalardan foydalaniladi. 
Tasmali uzatma
– mashina mexanizm larida aylan-
ma harakatni bir valdan ikkin chi valga tasma yordamida 
uzatuvchi mexa nizm. 

Download 33,06 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   148




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish