Texnologiya ta’limi praktikumi fanidan o’quv uslubiy majmua

Kesish usullari. Yog’ochga mexanikaviy ishlov berishning asosiy usullariga arralash hamda randalash, frezalash, parmalash va jilvirlash kiradi, bu vaqtda qirindi va qipiq chiqadi.

9-rasm. Yog’ochni kesish usullari:
a-arralash, b-ran­dalash, d,f - frezalash, e-parmalash U-zagotovkaning harakati, V-keskichning harakati.
Arralash a) yog’ochni ko’p keskichli asbob - arra bilai ayrim zagotovka yoki detallarga bo’lish usulidir. Bu yashirin kesish hisoblanadi.
Randalash b) zagotovka sirtini unga nisbatan to’g’ri chiziqli yo’nalishda harakatlanadigan pichoq yordamida yo’nishdir. Bu usul yog’ochning aylanadigan keskichlar bilan ishlov berilgan sirtidagi notekis joylarni yo’nish (yo’nilgan o’yiq, qirindi va mayda gaz cho’p olish) uchun ishlatiladi.
Frezalash a) detallarni aylanadigan keskichlar yor­damida katta tezlikda yo’nish usulidir, bunda yo’nilgan sirtdan yoysimon qirindi ajralib chiqadi.
Parmalash e) zagotovkada silindrik teshiklar hosil qilish maqsadida unga aylanadigan keskichlar yordamida ish­lov berish usulidir. Bunda teshikning o’qi asbobning aylanish o’qiga mos keladi. Parmalash jarayonida bir qatlam yog’ochning o’zidagi ayrim tolalar turli tezlikda kesiladi: parmaning aylanish markazi yaqinida tolalarning kesilish tezligi juda kichik bo’lsa, markazdan uzoqroqda tezlik juda katta bo’ladi. Parmaning markaziga to’g’ri kelgan joylarda kesish tezligi nolga tengdir.
Jilvirlash - yog’ochni qog’oz yoki matoga jilvir donalarini yopishtirib hosil qilingan abraziv keskichlar yordamida jilvirlash usulidir. Bunda yog’och sirtidagi g’adir-budurlarni jilvirlab yog’ochning juda yupqa qatlami qirib olinadi
Nazorat uchun savollar:


1. Birikmasiz to’g’ri burchak shaklidagi buyumlar tayyorlash texnologiyasi o’rganib chiqish va amaliy ish bajarish tartibini izohlab bering?
2. Yog’och materiallarini kesish to’g’risida umumiy tushunchalarni aytib bering?.
3. Yog’och kubik tayyorlash texnologiyasi ketma-ketligi.
7–mavzu. Duradgorlikda ishlatiladigan rejalash asbob va uskunalari (2 soat)


Ishdan maqsad: Yog’och materiallarini rejalash, yo’nish, arralash, randalash. Ish usullarini o’rganish va malaka hosil qilish.


Nazariy ma’lumotlar: