Texnologik qism

Kirish

Texnologik qism

Texnik qism

Xulosa

1.1.1 Qo’llanish sohasi

Shisha elektrodli pH o'lchagich, vodorod ionlari (pH) faoliyatining ko'rsatkichi, suvli eritmalar haroratini va elektr yurituvchi kuchlarni(EYUK) o'lchash uchun mo'ljallangan.

pH metr issiqlik va energetika, kimyo, metallurgiya, farmatsevtika sanoati korxonalarida va qishloq xo'jaligida, biologiya va boshqa sohalarda qo’llaniladi.

1.1.2 pH-metrning ishlash printsipi

Potensiometrik usul muayyan indikator elektrodlar hosil qilgan EYUK ni o‘lchash yo‘li bilan ionlar konsentrasiyasining aniqlashga asoslangan. Bu erda, konsentrasiyani bevosita potensiallari farqini o‘lchash bilan aniqlash mumkin.

Texnologik jarayonlarda eritma konsentrasiyasi, ko‘pincha, pHning qiymati bo‘yicha o‘lchanadi: agar pH<7 bo‘lsa, kislotali; pH= 7 bo‘lsa, neytral; pH>7 bo‘lsa, ishqorli eritma bo‘ladi.

Avtomatik asboblarda pH ni o‘lchash uchun elektr usuldan foydalaniladi. U tekshirilayotgan eritmaga botirilgan, shishadan tayyorlangan o‘lchash elektrodining eritma pH qiymatiga ko‘ra elektrod eritma chegarasida potensiallar farqini o‘zgartirishiga asoslangan. Biroq, faqat bitta elektrod va eritma o‘rtasidagi potensiallar farqini o‘lchab bo‘lmaydi, chunki o‘lchash asosi ulanganida asbobni eritmaga ulaydigan o‘tkazgich bilan eritma orasida ham potensiallar farqi hosil bo‘lib, u ham eritmadagi vodorod ionlari konsentrasiyasiga bog‘liq bo‘ladi. SHu sababli elektrod potensiallarini o‘lchashda o‘lchash elektrodi bilan bir qatorda yordamchi elektroddan ham foydalaniladi, uning potensiali o‘zgarmas bo‘lib, eritmaning hossalariga bog‘liq bo‘lmaydi. YOrdamchi elektrod sifatida kalomel yoki kumush xlorid qoplangan elektrodlar ishlatiladi.

Har ikki elektrod galvanik element hosil qiladi. Suvli eritmalarga tatbiq etiladigan Nernst tenglamasiga ko‘ra bunday galvanik elementining EYUK i, agar yordamchi elektrodning potensiali nolga teng bo‘lsa, quyidagi ifodadan aniqlanadi:

E =-2,3 (RT/F)∙pH, (1)

bu erda R — universal gaz doimiysi; T — eritmaning mutloq harorati, ⁰K; F - Faradey soni.

(1) tenglama shuni ko‘rsatadiki, shisha elektrodning EYUK eritmaning pH miqdoriga va uning haroratiga bog‘liq ekan. Eritmaning harorati o‘zgarmas bo‘lganida, shisha elektrodning EYUK faqat eritmaning pH miqdori funksiyasidan iborat bo‘ladi. Bu tenglamaga R, T va F ning son qiymatlarini qo‘yib, 20°S uchun shisha elektrodning potensiali qiymatini (V hisobida) topamiz.

E = -0,0581 ∙ pH.

1.1.3 Asosiy parametrlar

Iqlim ta'siriga chidamliliga ko’ra, GOST 12997-84 B4 guruhga ega.

Mexanik ta’sirlarga bardoshligiga ko’ra,L1 GOST 12997-84 ga ega.

GOST 1425-96 bo'yicha atrof-muhitga ta'sir ko'rsatadigan pH hisobidan himoyalangan (elektrodlar bundan mustasno) IP65 ishiga ega.

PH-meter operatsiyalari parametrlari	NORMAL	ISHCHI	chegarasi (GOST 24314-80)
Atrof-muhit harorati °C	+20 ± 2	+5 dan +40 gacha	0 dan +60 gacha
Nazorat qilinadigan harorat °C		+5 dan +50 gacha	+1 dan +65 gacha
Nazorat qilinadigan bosim