Texnologik ketma ketlikni tanlash va uni asoslash

Uzluksiz ishlaydigan jihozlar hisobi
Tanlangan assortimentmizning barchasi uzluksiz ishlaydigan jihozlardan o`tadi. Ma`lumki trikotaj sanoatida asosiy ko`rsatgich matoning og`irligidir. Lekin uzluksiz jihozlarni bilish zarurdir, chunki bu jihozlarni asosiy ko`rsatgichi bu (b) vaqt birligi ichida mashinadan otadigan matoning uzunlik miqdoridir. Shuni hisobga olib, dastlab bo`yaladigan assortimentlarning xom polotno miqdorini metrlarda ifodalaymiz.

Bo’yash jihozi hisobi
Uzluksiz ishlaydigan jihozlar soni quidagi formula orqali hisoblanadi:
M =
Bu yerda: V – berilgan apparat , agregat yoki liniyada ishlanishi lozim bo`lgan gazlamani sutkali miqdori, m .
Z – bir sutkadagi smenalar soni
n – jihozdan paralell o`tadigan polotnolar soni
v – jihozni ishlash tezligi , m / min
T_sm – smenani davom etishi , soat

Dastlab sifat nazorat mashinasini sonini hisoblaymiz. Bu mashinadan barcha assortimentlar o`tadi. Bir kunda o`tadigan xom mato miqdori V = 182 383 m / kun

M = = 0,18 ~ 1 ta

Qabul qilingan mashina soni 2 ta, xuddi shu usulda barcha jihozlar soni hisoblab topiladi, natijalar 6 -jadvalda keltirilgan.

6 – jadval
Jihоzlаr hisоbi

Jihoz nomi	Ishlov beriladigan mato miqdori, m/ kun	Jihozda mato tezligi, m / min	KPB	KPO	Mashinalar soni
					Hisob bo`yicha	Qabul qilingan
Sifat nazorat	16120,2	80	0,9	0,8	0,19	1
Rulon ochish	16120,2	80	0,95	0,8	0,18	1
Barka bo`yash	16120,2	80	0,95	0,75	0,23	1
Balon siqma	16120,2	50	0,9	0,7	0,35	1
Qurutish	16120,2	40	0,95	0,7	0,42	1
Samfor	16120,2	50	0,9	0,75	0,33	1

Umumiy	200	300	400	600
593,6				1
508,8				1
388,5			1
339,5			1
333			1
254,4		1
222		1
166,5	1
Jami	1	2	3	2

Oqartirish-bo’yash qozoni hisobi
Davriy ishlaydigan оqartirish - bo’yash qozonlari soni xom trikotaj polotnolari bo’yovchi moddalar ranglari bo’yicha taqsimlangan partiyalar soniga asoslangan holda topiladi. Qozonlar soni quyidagi formula orqali hisoblanadi:

bu yerda:
t – ishlov berish vaqti. Soat
Q – partiyalar soni;
T_sm – smena davomiyligi
Z – smenalar soni
200 kg li qozon uchun:
300 kg li qozon uchun:
400 kg li qozon uchun:
600 kg li qozon uchun:

Bug' sarfi hisobi
Trikotaj ishlab chiqarish korxonasida bug' sarfi ham asosan bo'yash mashinalari uchun amalga oshadi. Shuning uchun har bir bo'yash mashinasiga ketadigan bug' sarfi hisoblanadi. Har bir mashinaning hisobi texnik pasportida solishtirma bug' sarfi mavjud.
Shundan kelib chiqib, avval 1 ta mashina uchun kunlik bug' sarfi so'ngra barcha mashinalar uchun hisoblab topiladi.
Misol uchun 200 kg li bo'yash mashinasi uchun bir kunlik bug' sarfi normasi 1500 kg/kunni tashkil etadi.
Mavjud 1 ta mashina uchun esa: 1500*1 = 1500 kg/kun
1500*304 = 456000 kg/yil
456000 / 1000 = 456 t/yil
Boshqa mashinalar uchun ham bug' sarfi ana shunday hisoblanadi va natija jadvalga yoziladi.
7-jadval.
Bug' sarfi hisobi

Jihozlarining turlari	Mashina soni	1ta mashina uchun 1 kunlik bug' sarfi	Bir kunda bug' sarfi, kg/kun	Bir yilda sarflangan sarfi, t/yil
200 kg li	1	1500	1500	456
300 kg li	1	1500	1500	456
400 kg li	1	1500	1500	456
600 kg li	1	1500	1500	456
Quritish m - si.	1	1500	1500	456
Jami:__5____7500'>Jami:	5		7500	2280

Suv sarfi hisobi
Trikotaj pardozlash korxonasida suv asosan oqartirish va bo'yash jarayonlari uchun ishchi eritma tayyorlashda hamda trikotaj matolarini yuvishda sarflanadi. Bunday ho'l ishlovlar uchun hisoblashga asosan
200 kg li bo'yash mashinasidan 1 ta,
300 kg li bo'yash mashinasidan 1 ta ,
400 kg li bo'yash mashinasidan 1 ta,
600 kg li bo'yash mashinasidan 1 ta qabul qilingan.
Shundan kelib chiqib, avval 1 ta mashina uchun kunlik suv sarfi so'ngra barcha mashinalar uchun hisoblab topiladi.
Misol uchun 200 kg li bo'yash mashinasi uchun bir kunlik bug' sarfi normasi 8400 l ni tashkil etadi.
Mavjud 1 ta mashina uchun esa: 8400 ^. 1 = 8400 l
8400 ^. 304 /1000= 2553,6 m³/yil
Boshqa mashinalar uchun ham suv sarfi ana shunday hisoblanadi va natija jadvalga yoziladi.
8-jadval.
Suv sarfi hisobi

Jixozlarining turlari	Mashina soni	1ta mashina uchun 1kunlik suv sarfi	Bir kunda bug' sarfi, l/kun	Bir yilda sarflangan sarfi, m^3/yil
200 kg li	1	8400	8400	2553,6
300 kg li	1	12600	12600	3830,4
400 kg li	1	16800	16800	5107,2
600 kg li	1	25200	25200	7660,8
Jami:	4			19152

Elektr energiya sarfi
Elektr energiyasi pardozlash jihozlariga dvigatel energiyasi sifatida va yoritish energiyasi sifatida sarflanadi.
Har bir dvigatel yoki yoritish elementi uchun belgilangan normalari mavjud.
Ana shu normalar asosida mashinalar sonini hisobga olgan holda aniqlangan elektr energiya sarfi quydagi jadvalda keltirilgan.

9-jadval.

Elektr energiyasi sarfi hisobi

Mashina turlari	Mashina soni	1ta mas.u.n bir kunlik elektr energiya sarfi kvt/kun	Bir kunlik sarfi kvt/kun	Bir yillik sarfi kvt/yil
Sifat nazorat	1	12,5	12,5	3800
Rulon ochish	1	12,5	25	7600
Bo'yash jihozi 200kg	1	15,7	15,7	4772,8 7
Bo'yash jihozi 300kg	1	19,4	38,8	11795,2
Bo'yash jihozi 400 kg	1	23,4	23,4	7113,6
Bo'yash jihozi 600 kg	1	28,3	56,6	17206,4
Balon siqma jihozi	1	11,2	22,4	6809,6
Quritish jihozi	1	16,9	33,8	10275,2
Samfor	1	29,3	58,6	17814,4
jami	8			95547,2

Xulosa
Trikotaj polotnolarini pardozlashni yangi texnalogiyalarini yaratish, mavjudlarini esa takomillashtirish o`ta murakkab respublika iqtisodi uchun muhim vazifalardan hisoblanadi. Paxta tolasidan to`qilgan trikotaj to`qimalarini pardozlashning takomillashgan texnalogiyalarini respublikamizga olib kirish va ulardan samarali foydalanib aholi ehtiyoji uchun sifatli mahsulotlar yetkazib berish hozirgi kun talablaridan biridir. Ushbu kurs loyihasi ishida yiliga 7686 tonna trikotaj mahsulotlarini ishlab chiqaruvchi korxonaning pardozlash bo`limimni loyihalash, ishlab chiqariladigan trikotaj polotnosining fizik – mexanik ko`rsatgichlarini va tashqi ta`sirlarga chidamliligi o`rganildi. Mazkur korxonaning eng avvalo kunlik ish tartibi belgilab olindi. Loyiha uchun quidagi assortimentlar tanlandi: pike, futer, interlok ikki ipli, ribana assortimentlari tanlandi. Yuqoridagi assortimentlar uchun bo`yash va yakuniy pardoz berish jarayonlarini bajarildi.
Bo `yash uchun aktiv va bevosita bo`yovchi moddalar tanlab olindi. Shuningdek, jarayonni to`g`ri tashkil etish uchun zaruriy jihozlar tanlanib, ularning miqdori, ishlab chiqarish quvvatlarini hisobga olgan holda belgilandi. Jun mato assortimentlarini pardozlashga tayyorlash va bo`yash jarayoni uchun suv, elektr va bug` sarfi hisoblanadi.


Foydalanilgan adabiyotlar ro`yhati

1. 
   Toʻqimachilik va tikuv-trikotaj sanoatini isloh qilishni yanada chuqurlashtirish va uning eksport salohiyatini kengaytirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining qarori
   
2. 
   https://uz.wikipedia.org/wiki/Trikotaj
   
3. 
   M. Z. Abdukarimova, A. L. Hamroyev, A. A. Mirataev “ Tolali materiallarni pardozlash kimyoviy texnologiyasi ”. Toshkent. “ Mexnat ”. 321 bet. 2004 y
   
4. 
   www. Ziyo. Net
   
5. 
   www. Lexus.uz