Texnologik jihozlar va ularning ekspluatatsiyasi

3. G’ildiraklarni o’rnatish burchaklarini diagnostikalash jihozlari
Zamonaviy avtomobillarning yuqori tezliklarda harakatlanishi ularning g’ildiragini o’rnatish burchaklarini rostlanishiga bo’lgan talabni yanada oshiradi. Chunki o’rnatish burchagining buzilishi yonilg’i sarfini oshiradi, shinaning tez eyilishiga olib keladi va avtomobil boshqarilishini qiyinlashtiradi.
Yuk avtomobillari va avtobus g’ildiraklarining yaqinlashuv burchagini sozlash uchun eng sodda asboblardan biri teleskopik chizg’ichdir (4.10-rasm).
Chizg’ichning 7-uzaytirgichi 8-harakatlanuvchi uchli kontakt avtomobilning oldingi g’ildiraklari koleyasi kattaligiga qarab suriladi va 6-fiksator bilan mahkamlanadi. Chizg’ichning ikki uchiga qotirilgan 10-zanjirlar chizg’ichning ikkala tomonini poldan bir xil balandlikda o’rnatishni ta’minlaydi.

4.10-rasm. K-650 turidagi teleskopik chizg’ich. 1-qo’zg’aluvchan truba; 2-vint; 3-shkala; 4-qo’zg’almas truba; 5-oraliq truba; 6-fiksator; 7-uzaytirgich; 8-uchli kontakt; 9-prujina; 10-zanjir

4.11-rasm. HUNTER DSP 811 rusumli oldingi g’ildiraklarning o’rnatilish burchaklarini kompyuter yordamida diagnostikalash jihozi

G’ildiraklarning yaqinlashuv va og’ish burchaklarini dinamikada tekshirish jihozlari ham mavjud. Unda maxsus maydonchadan avtomobil oldingi g’ildiragi yurg’azilib o’tkaziladi. Maydoncha podshipnikda harakatlanuvchi qilib o’rnatilganligi uchun, agar yaqinlashuv burchagi noto’g’ri bo’lsa, maydonchani ichkariga yoki tashqariga siljituvchi kuch paydo bo’ladi va u maxsus xabarlagich (datchik) yordamida ko’rsatgichlarga uzatiladi.
Engil avtomobillarning o’rnatish burchaklari, asosan, elektr nurli jihozda tekshiriladi va rostlanadi. Asbob g’ildirakka o’rnatiladi, uning nuri avtomobil oldiga o’rnatilgan ekranga tushadi. Ekran gradus, minutli chiziqlarga bo’lingan va sozlanganda burchaklar nolga keltiriladi.
Hozirgi vaqtda avtomobillarning boshqaruv g’ildiraklarini o’rnatish jihozlarining zamonaviy turlari ishlab chiqarilmoqda. Ularning ko’rinish shakllari 4.11 va 4.12-rasmlarda keltirilgan.
Rangli monitor va printerli “RAV TD 1500 AT” rusumli stend dasturida 7500 dan ko’proq avtomobillar va ularning modellari bo’yicha ma’lumotlar bazasi kiritilgan va foydalanuvchi tomonidan yana 100 ga yaqin avtomobillarning ma’lumotlar bazasi kiritilishi mumkin. RAV TD 1500 AT stendi dasturi katta avtobuslarning g’ildiraklarini o’rnatish burchagini sozlash imkoniyatiga ega.

RAV TD 1500 AT- rusmli	Hofmann Geoliner 770-rusumli
4.12-rasm. Engil va yuk avtomobillarining g’ildiraklarini o’rnatish burchagini sozlash jihozlari