Texnologik jihozlar va ularning ekspluatatsiyasi

Rul boshqarmasini diagnostikalash jihozlar
Rul boshqarmalari, umuman, maxsus asboblarda tekshiriladi. Rul boshqarmasining umumiy lyufti maxsus dinamometrli jihozlar yordamida rul chambaragini aylantirish kuchiga asosan o’lchanadi. Rul chambaragi (burchak bo’ylab siljishi) lyuftini aniqlash uchun uning hoshiyasiga 10 N kuch bilan ta’sir etiladi. Bu detallarning taranglanishi hisobiga bexato, aniqroq o’lchashga imkon beradi. Lyuftning (erkin yo’lining) me’yori 15º bo’ladi.

a)	b)	c)
4.6-rasm. Rul boshqarmasining umumiy lyuftni aniqlash uchun ISL-M jihozi. a) ISL-M jihozi to’plami, b) jihoz yordamida burilish burchagini aniqlash, s) rul chambaragi erkin yurish yo’lini aniqlash shakli

Rul chambaragi erkin yurish yo’lini aniqlash uchun lyuftomer-dinomametr (4.6-rasm, c) rul chambaragiga o’rnatiladi. Dinamometr shkalasi raqamli bo’lib, u rul chambaragiga qanday kuch bilan ta’sir etilayotganini ko’rsatib turadi (ta’sir etish kuchi 20-120 N bo’lishi mumkin). Dastak yordamida 10 N kuch bilan chambarak o’ng tomonga, so’ng chap tomonga harakatlantiriladi. Strelka o’ng va chap tomonga og’ish kattaliklari qo’shilib umumiy erkin yurish yo’li aniqlanadi. O’rta sifatda erkin yurish 10dan oshmasligi kerak. Agarda erkin yurish yo’li me’yoridan ortiq bo’lsa mexanizmning bo’ylama va tishlarning ilashish tirqishlari sozlanadi. Lyuftomer universal bo’lib, uning yordamida g’ildirakning burilish burchagini ham o’lchash mumkin (4.6-rasm, b).
Lyuftomer dinometr ko’tarib yurishga qulay qilib ishlangan va u ixcham maxsus yashikka joylanadi (4.6a-rasm).
Lyuftomer-dinomametrning elektron ko’rinishga ega bo’lganlari yaratilgan bo’lib, u yuqoridagi rasmlarda ko’rsatilgan.