Texnik tizimlarda axborot texnologiylari

HODISALARI 
OnActivate 
Aktiv bo`lganda 
OnClick 
Sichqoncha bosilganda 
OnClose 
Yopilganda 
OnCreate 
Yaratilganda 
OnDblClick 
Sichqoncha 2 marta bosilganda 
OnHide 
Yoshiringanda 
OnKeyPress 
Tugma bosilganga 
OnShow 
Chaqirilganda 
Formning qolgan xossa va hodisalar bilan keyinroq tanishamiz. Form bilan bitta misol ko`rib 
chiqaylik. Masalan, Oynaning sarlavhasida ― Birinchi oynam‖, ekranning 
o`rtasidan, 
oq 
rangli, balandligi 250, uzunligi 250 o`lchamda, yaratilganda ― Oyna yaratildi‖, yopilganda 
― Oyna yopiladi‖, sichqoncha bir marta bosilsa, ― Sichqoncha bosildi‖, sichqoncha ikki marta 
bosilsa, ― Sichqoncha ikki marta bosildi degan muloqot oynalarini chiqaruvchi oyna yaratishni 
olamiz. 
C++ Builder dasturi ishga tushirilgan va bir loyiha tayorlangan bo`lsa, uni xotiraga olib (save 
all), so`ng barcha loyihalarni yopamiz (close all). Yangi loyiha yaratamiz (file->New 
Application). 
1. Form sarlavhasida yozish uchun Object Inspector oynasidan properties bo`limiga 
o`tib, caption ―Birinchi oynam‖ matnini yozamiz; 
2. Position ga o`tib, uni poScreenCenter ga tenglashtiramiz;
3. Color ni oq rangni (clWindow) tanlaymiz; 
4. Height ning qiymatiga 250,Width ning qiymatiga 250 ni kiritamiz; 
5. Object Inspector oynasidan events bo`limiga o`tib, OnCreate o`ng tomoniga ikki marta 
sichqonchani bosib, void __fastcall TForm1:: FormCreate ( TObject *Sender ) protsedurasiga 
ShowMessage ( "Oyna yaratildi " ); matni kiritiladi. ShowMessage ekranda xabarlarni 
chiqaradi; 
6. OnClose o`ng tomoniga ikki marta sichqonchani bosib, void __fastcall TForm1 :: FormClose 
( TObject *Sender, TCloseAction &Action ) protsedurasiga ShowMessage ( " Oyna 
yopiladi " ); matnni kiritiladi; 
7. OnClick o`ng tomoniga ikki marta sichqonchani bosib, void __fastcall TForm1 :: FormClick 
(TObject *Sender) protsedurasiga ShowMessage ("Sichqoncha bosildi" ); matnni kiritiladi; 
8. OnDblClick o`ng tomoniga ikki marta sichqonchani bosib, void __fastcall TForm1 :: 
FormDblClick (TObject *Sender) 
protsedurasiga ShowMessage ("Sichqoncha ikki marta 
bosildi"); matnni kiritiladi; 
Shunday qilib, berilgan vazifa bajarildi. [F9] tugmasi bosib, dasturni tekshiramiz va 
ishlatamiz. Yuqoridagi 1,2,3 va 4 larni operatorlar bilan kiritsa bo`ladi. Buning uchun 
Object Inspector oynasidan events bo`limiga o`tib, OnCreate o`ng tomoniga ikki marta 
sichqonchani bosib, void __fastcall TForm1:: FormCreate ( TObject *Sender ) prosedurasiga 
quyidagi listing kiritiladi. 
Caption="Birinchi oynam"; 
Position=poScreenCenter; 
Color=clWindow; 
Height=250; 
Width=250; 
Bu misolning umumiy kodi quyidagicha: 

---

AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA JARAYONLARNI MATEMATIK MODELLASHTIRISH 
//--------------------------------------------------------------------------- 
#include  
#pragma hdrstop 
#include "Unit1.h" 
//--------------------------------------------------------------------------- 
#pragma package(smart_init) 
#pragma resource "*.dfm" 
TForm1 *Form1; 
//--------------------------------------------------------------------------- 
__fastcall TForm1::TForm1(TComponent* Owner) 
: TForm(Owner) 
{ } 
//--------------------------------------------------------------------------- 
void __fastcall TForm1::FormCreate(TObject *Sender) 
{ Caption="Birinchi oynam"; 
Position=poScreenCenter; 
Color=clWindow; 
Height=250; 
Width=250; 
ShowMessage("oyna yaratildi"); } 
//--------------------------------------------------------------------------- 
void __fastcall TForm1::FormClose(TObject *Sender, TCloseAction &Action) 
{ ShowMessage("Oyna yopilladi") ; } 
//--------------------------------------------------------------------------- 
void __fastcall TForm1::FormClick(TObject *Sender) 
{ ShowMessage("Sichqoncha bosildi");} 
//--------------------------------------------------------------------------- 
void __fastcall TForm1::FormDblClick(TObject *Sender) 
{ ShowMessage("Sichqoncha ikki marta bosildi"); }