Texnik jihatdan tartibga solish tizimlarining sifatni boshqarishdagi o

6.3.5. Qurilish normalari

Rossiya va Qozog'iston qonunchiligida qurilish me'yori va qoidalari holati me'yoriy hujjatlarning ierarxiyasida to'liq ochib berilmagan. Ularni ixtiyoriyligini tan olgan holda texnik reglament, majburiyatlarini biriktirgan holda yoki standart deb tan olish kerakmi? Bu savol ochiq qolib, hal etishni talab etadi.

AQSH qonunchiligida qurilish me'yori va qoidalari alohida o'rin tutadi. Federal hukumati qurilish obyektlarini texnik tartibga solish bilan bevosita (mehnat sharoitlari nazorati hamda qurilish ishchilari sog'li-g'ini saqlash bundan mustasno) shug'ullanmaydi. Hukumat tuzilmasida davlatning qurilish sohasi bo'yicha mahkamaning yo'qligi shu bilan izohlanadi.

Qurilish sohasining oxirgi mahsulotining xavfsizligini ta'minlash masalalari - bino va inshootlar - ma'muriy boshqaruv idoralari tasar-

133

rufida bo'lib, obyektlar uning hududlarida barpo etilgan. Bunda o'z-o'zini boshqaruv bo'linmalari - shaharlar va posyolkalarga qurilishda me'yorlar (normalar) ishlab chiqarish bo'yichato'liq erkinlik berilgan.

Mahalliy boshqaruv idoralari mustaqil ravishda yoki qurilish kodekslari (modellar) namunalari moslashtirish yo'li bilan past vatezroq ravishda o'zlarining xususiy qurilish me'yorlarini ishlab chiqish va qo'llab-quvvatlashi uchun kattaroq shaharlar — Nyu-York va Chikagoda ham foydalanish mumkin. Hozirgi paytda ikkala shahar ham shahar qurilish me'yorlaridan foydalanishni bekor qilib, modelli kodekslar moslashuvchanligiga o'tishni ko'rib chiqmoqda. Standartdan modelli kodeksning asosiy farqi modelli kodeks yig'ilgan qoidalar, yetarli darajada keng miqyosda qo‘llaniluvchi va mahalliy xususiyatlar hisobga olingan yoki hududda mahalliy qonunlar sifatida moslashtirish uchun mo'ljallangan qoidalardan tarkib topgan.

Standart ixtiyoriy ravishda qo'llaniluvchi va qisqaroq mavzudagi me'yoriy hujjat bo'lib hisoblanadi. Biroq agar bu matnda moslash-tirilgan kodeksga havolalari bo'lsa, bunday holatda, alohida qoida yoki standart matni "havollar bo'yicha majburiy" tartibda shakllantiriladi.