Texnik iqtisodiy ko'rsatgichlar reja: kirish fanni o’rganishning asosiy vazifalar Quvurlar xarakteristikasini qurish va ishchi nuqtani aniqlash Nasosning yangi aylanishlar sonini hisoblash va yangi xarakteristikani qurish foydalanilgan

Nt max
Nt min
1	0	0	0	70	68
2	0,1	0,01	0,26	70,26	68,26
3	0,2	0,04	1,04	71,04	69,04
4	0,3	0,09	2,34	72,34	70,34
5	0,4	0,16	4,16	74,16	72,16

Misol: Nasos uchun topshiriq bo‘yicha
N_{g max} = 70 m

_{Ng min} = 68m
Berilgan suv sarfiga Q = 400 l/sek gidravlik yo‘qotishlarning qiymati h_w = 4.17 m ga teng. Sistemaning doimiy koeffinsenti


k = = = 26
Demak gidravlik yo‘qotishlarni nasosning xar xil suv sarfi uchun xisoblaymiz
Tenglamasini yozamiz:


h_w = 26 * Q² = 26 * 0 = 0 m.

h_w = 26 * Q²= 26 * 0,01 = 0,26 m.

h_w = 26 * Q²= 26 * 0,04 =1,04 m.

h_w = 26 * Q²= 26 * 0,09 = 2,34 m.

h_w = 26 * Q²= 26 * 0,16 = 4,16 m.
Sistemadan talab kilinayotgan nasosning suv bosimlari kuyidagicha topiladi:


H_{t max} = H_{g max} + h_w

H_{t max} = 70 + 0,26 = 70,26 m.

H_{t max} = 70 + 1,04 = 71,04 m.

H_{t max} = 70 + 2,34 = 72,34 m.

H_{t max} = 70 + 4,16 = 74,16 m.
H_{t min} = H_{g min} + h_w

H_{t min} = 68 + 0,26 = 68,26 m.

H_{t min} = 68 + 1,04 = 69,04 m.

H_{t min} = 68 + 2,34 = 70,34 m.

H_{t min} = 68 + 4,16 = 72,16 m.
2–jadvaldan foydalanib sistemaning ikkala xaraktiristikalari ham quriladi. Grafiklardan biri sistemaning maksimal giometrik suv ko‘tarish balandligi uchun va ikinchi minimal suv ko‘tarish balandliklari uchun quriladi.

1.4.Nasosning berilgan suv sarfi bo‘yicha ish nuqtasi A aniqlash
Agar aniqlangan nuqtalar suv sarfi Q_D nasosning berilgan suv sarfiga to‘g‘ri kelsa, Q_D = Q_ber unda topshiriqda qo‘yilgan masalaning echimi xal bo‘lgan bo‘ladi.
Agar olingan suv sarfi berilgan suv sarfiga to‘g‘ri kelmasa ya’ni, Q_D Q_ber unda nasosni izlayotgan unumdorligini aniqlash uchun yoki nasosni aylanishlar sonini o‘zgartirishga yoki uning ish g‘ildiragini yo‘nishga to‘g‘ri keladi.

1.5. Nasosni berilgan suv sarfi bo‘yicha uning ishchi nuqtasi (A)ni aniqlash
Sistemaning xaraktiristikasini ba’zan foydali bosim grafiklari xam deyladi. Ushbu grafiklar yordamida nasosning xar qanday suv sarfidagi hosil etish lozim bo‘lgan bosimlarini aniqlash mumkin.
Nasos berilgan suv sarfini bera turib ayni paytda kerakli N_{g max} ni xosil etmog‘i lozim, absissa o‘qida (2-rasm) nasosning berilgan suv sarfini belgilab (Q_ber = 400 l/sek) undan ordinata o‘qiga paralel chiziq chizamiz. Uni sistemaning maksimal bosim xaraktiristikasi bilan uchrashguncha davom ettiramiz va ishchi nuqta A ni aniklaymiz. A nuqtaning suv sarfi va bosimini aniqlaymiz.

Q_A = Q_ber

N_A = N_{r max} + h_w
Biz qarayotgan misolda

. Q_A = Q_ber = 400 l/sek

SHunday qilib berilgan nasos qurilmasi D va E nuqtalarda avtomatik ravishda ishlaydi. Bizga esa nasosning N = A nuqtadagi suv sarfi va bosimini aniqlashimiz kerak. Buning uchun birinchi navbatda nasosning aylanishlar sonini o‘zgartiramiz.

Nasosning yangi aylanishlar sonini hisoblash va yangi xarakteristikani qurish.

2.1.Nasos berilgan aylanishlarda aytgan suv sarfini bermasa yangi alylanishlar sonini topibyangi aylanishlarda yangi suv sarfi, bsimi topiladi:

= (1) yoki = (2)