Test 10-sinf

TEST 10-sinf

1. Xushbo‘y hidli no‘xat o‘simliklarini chatishtirib,chang donasining shakli va gulning rangi keyingi avlodda mustaqil holda irsiylanmasligini, duragaylarda ota-ona formalarining belgilari takrorlanishini aniqlagan olimlarni toping.

A) 1906-yilda U. Betson va R. Pennet
B) 1900-yilda Mendel va Morgan
C) 1865-yilda G. R. Trevinarus, A. Shlayden
D) 1906-yilda Mendel va Morgan

2. Birikish guruhi deb- ……….

A) 2 ta xromosomaning brikishi
B) Bir xromosomada joylashgan genlar majmuyi
C) bir hujayrada joylashgan xromosomalar majmui
D) t.j.y

3. Kolovratkalarda sitoplazmagaboy tuxum hujayradan urg‘ochi, sitoplazmasi kam tuxum hujayradan erkak organizm rivojlanadi. Bu malumot orqali qaysi jinsni aniqlash usuliga misol bo’ladi?

A) Singam B) Epigam C) Progam D) Tertgam

4. Ayrim halqali chuvalchanglarning otalangan tuxum hujayrasi mustaqil hayot kechirsa urg'ochi, parazitlik qilib hayot kechirsa erkak organizm rivojlanadi. Bu malumot orqali qaysi jinsni aniqlash usuliga misol bo’ladi?

A) Singam B) Epigam C) Progam D) Tertgam

5. Organizmlardagi brikish guruhlarini moslashtiring.

a) Zea mays b) Pisum sativum c) Drosophila melanogaster d) Homo sapiens
I- 10; II- 7; III-4; IV-23; V- 12.
A) a-I; b-II; c-III; d-IV
B) a-I; b-II; c-II; d-IV
C) a-I; b-II; c-III; d-V
D) a-V; b-II; c-II; d-IV

6. Krossingover chastotasi genlar orasidagi masofaga bog‘liq: masofa qanchalik uzoq bo‘lsa, krossingover shuncha ……..bo’ladi.

A) ortadi B) kamayadi
C) muallaq turadi D) uzun

7.Ma’lum birikish guruhga kirgan genlarning joylashish tasviri …………. deyiladi.

A) morganoid B) genetik xarita
C) sitologik xarita D) pleyotropiya

8. Agar urg‘ochi digeterozigota pashshani tahliliy duragaylash usulida tekshirsak, avvalgi tajribaga nisbatan boshqacharoq natijani kuzatamiz. Bunda 4 xil variantda belgilarga ega bo‘lgan avlod hosil bo‘ladi. Genlar birikishining bu xili ………. birikish deb ataladi.

A) to ‘la B) chala C) qisman D) krossingovr

9. Tirik organizmlarda necha xil jins farqlanadi?

A) 2 B) 3 C) 5 D) 4

10. Erkak va urg‘ochi organizmlarning tashqi ko‘rinishidagi farq ………………. deyiladi.

A) jinsiy dimorfizm B) jins
C) irqiy dimorfizm D) ikkilamchi belgi

11. Progam holda jinsni qanday aniqlanadi?

A) jins urug‘languncha ma’lum bo‘ladi.
B) jins tashqi muhitga bog‘liq bo‘ladi.
C) jins urug‘lanish vaqtida ma’lum bo‘ladi
D) jins urug’langandan so’ng ma’lum bo’ladi

12. Purin asosining pirimidin asosi bilan aksincha, pirimidin asosining purin bilan almashishi …………. deb nomlanadi.

A) tranzitsiya B) transversiya
C) tranzitsiya D) inversiya

13. Javoblar orasidan dominant bo’lmagan mutatsiaylarni aniqlang.

1. polidaktiliya 2. Braxidaktiliya 3. katarakta
4. tug‘ma karlik, 5. daltonizm 6. Albinizm
7. Gemofiliya.
A) 1.3.5 B) 2,4,6 C) 3,5,7 D) 4,6,7

14. Qaysi o’zgaruvchanlik turi – meyoz jarayonida gomologik xromosomalarning o‘zaro chalkashuvi, meyozining anafaza bosqichida ota-ona xromosomalarining qutblarga tasodifiy ravishda tarqalishi va urug‘lanish jarayonida ota-onagametalarining tasodifiy kombinatsiylashuvi natijasidir?

A) modifikatsion B) kombinativ
C) mutatsion D) ontogenetic

15. Mutatsion o ‘zgaravckanlik:

a) Genetik materiaIning o’zgarishiga ko’ra b) Ro‘y beradigan joyiga ko'ra c) Namoyon bo'lish xarakteriga ko'ra d) Paydo bo’lishiga ko’ra f) Natijasiga k o ‘ra
turlarini mos ravishda aniqlang?
1.Gen mutatsiyalari 2.Genom mutatsiyalari 3.Somatic mutatsiyalari 4.Dominant mutatsiyalari 5.Generative mutatsiyalari 6.Yarim letal mutatsiyalari 7.Foydali mutatsiyalar 8.Xromosoma mutatsiyalari 9.Retsessiv mutatsiyalari 10.Letal mutatsiyalari 11.Spontan mutatsiyalari 12.Neytral mutatsiyalari
13.Sun’iy mutatsiyalari
A) a-1,2,3; b-3,4,5; c- 6,7 ; d-8,9; f-10,11,12,13
B) a-1,2,8; b-3,5; c- 4,9 ; d-11,13; f-10,7,6,12
C) a-1,2,3; b-3,5; c- 6,7 ; d-4,9; f-10,11,12
D) a-1,2,8; b-3,11,5; c- 6,7 ; d-8,9; f-10, 12,13

16. Moslikni toping.

1. Deletsiya – 2. duplikatsiya - 3. inversiya –
4. translokatsiya –
1. xromosoma o‘rta qismining yo‘qolishi;
2. nogomologik xromosomalarning o‘zaro ayrim bo‘laklari bilan o‘rin almashishi 3. xromosoma ayrim qismining o‘z o‘rnini 180° ga o‘zgarishi; 4.xromosomalar ayrim qismlarining ikki marotaba ortishi;
A) a-1; b-3; c-4; d-2; B) a-1; b-2; c-4; d-3;
C) a-1; b-4; c-3; d-2; D) a-2; b-3; c-4; d-1;

17. «Mutatsiya» atamasini fanga birinchi bo‘lib kim olib kirgan?

A) G. De-Friz B) Morgan
C) G. R. Trevinarus D) Mendel va Morgan

18. Javoblar orasidan noto’g’ri fikrni aniqlang.

A) mutatsiyalar individual xarakterga ega, ya’ni populatsiyaning ayrim individlarida sodir bo‘ladi;
B) mutatsiya natijasida hosil bo‘lgan yangi belgilar turg‘undir;
C) mutatsiyalar natijasida miqdor jihatidan o‘zgarishlar sodir bo‘ladi;
D) mutatsiyalar har xil ko‘rinishlarda bo‘lib, foydali va zararli, neytral bo‘lishi mumkin;

19. Allopoliploidlarga berilgan to’g’ri ta’rifni aniqlang.

A) bir turga mansub organizm xromosomalarining karrali ortishi.
B) har xil turga mansub organizm xromosomalarining
birlashishidan hosil bo‘ladi.
C) xromosomasi diploid bo‘lgan organizmlarga qaraganda poya, barg, gul, meva urug‘lari yirik bo‘ladi.
D) xromosomlar gaploid to‘plamining
karrali ortishi.

20. Hozirda biology olimlar qanday moddalarni o’simliklarga ta’sir ettirib poliploid formalar yetishtirmoqda?

A) kreatinin B) kolxitsin C) toksin D) arginine

21. XX asrning 20-yillarida G. D. K arpechenko qaysi organizmlarni chatishtirib duragay olgan?

A) zea mays va brassia oleraceae
B) brassia oleraceae va xerbatsium
C) Raphanus sativus va brassia oleraceae
D) pisum sativum va zea mays

22. Bir xil genotipga ega organizmlarda tashqi muhit omillari ta’sirida vujudga keladigan fenotipik tafovutlar ………… o ‘zgaruvchanlik deb ataladi.

A) modifikatsion B) kombinativ
C) mutatsion D) ontogenetic

23. Avlodlar shajarasi aniqlanishi kerak bo‘lgan shaxsni nima deyiladi?

A) proband B) parentale C) filia D) A va B

24. Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti m a’lumotlariga ko‘ra, dunyoda chaqaloqlarning necha foizi tug‘ma va irsiy xastaliklar bilan tug‘ilmoqda?

A) 3 B) 2 C) 5 D) 4

25. Moslikni aniqlang?

a) qo‘l va oyoq panjalarining tutashib ketishi
b) panjalarda qo‘shimcha barmoqlarning hosil bo‘lishi c) kasalligi teri, soch, ko‘zning kamalak pardasida pigmentlarning bo‘lmasligi
1. sindaktiliya, 2. Polidaktiliya 3. albinizm
4. Braxidaktiliya
A) a-1; b-2; c-3; B) a-1; b-4; c-3;
C) a-2; b-4; c-3; D) a-4; b-2; c-3;
26. Tug‘ma kasalliklarni paydo bo’lishsabablarini toping.
1. onaning homiladorlik davrida og‘ir infeksiya kasalliklariga chalinmasligi, 2. chekish va alkogol ichimliklarini qabul qilinishi 3. oiladagi notinchlik, asab buzilishi, 4. ichki va tashqi muhitning zararli omillari ta’sirida 5. aksari hollarda nasldan naslga o‘tmaydi 6. aksari hollarda nasldan naslga o‘tadi
A) 1.2.3.4 B) 2.3.6.7 C) 2.3.4.5 D) 1.6.4.5

27. 1688-yilda Italiya olimi F. Redi tajribada hayotning o‘z-o‘zidan paydo bo‘lmasligini isbotlovchi tajribasi qaysi qatorda to`g`ri ko`rsatilgan.

1) go‘shtni yopiq idishga solib qo‘yganida pashshalar kira olmaganligi uchun unda lichinkalar paydo bo‘lmadi.
2) suyuqlikka mikro organizmlar va uning sporalari kirmasligi uchun kolbaning og‘ziga S simon shakldagi shisha naychani biriktirib qo‘ydi 3) doka bilan yopilgan idishlarda lichinkalar paydo bo‘lmadi, ochiq idishlardagi go‘shtda esa son-sanoqsiz lichinkalar paydo bo‘ldi.
4) kolbada mikroorganizmlar ko‘payadigan oziqa suyuqligini uzoq vaqt qaynatdi. 5) kolba ochiq qoldirilganda unda bir necha kundan keyin unga bakteriyalar va ularning sporalari tushishi natijasida mikroorganizmlar ko‘payishi kuzatildi.6) go‘sht solingan idishlarning ayrimlarini ochiq qoldirib, boshqalarini doka bilan yopib qo‘ydi
A) 1, 2, 6 B) 3, 4, 5 C) 1, 5, 6 D) 1, 3, 4

28. Lui Pasterning hayotni o‘z-o‘zidan paydo bo‘lmasligini isbotlovchi tajribasi qaysi qatorda to`g`ri ko`rsatilgan.

1) go‘shtni yopiq idishga solib qo‘yganida pashshalar kira olmaganligi uchun unda lichinkalar paydo bo‘lmadi.
2) suyuqlikka mikro organizmlar va uning sporalari kirmasligi uchun kolbaning og‘ziga S simon shakldagi shisha naychani biriktirib qo‘ydi 3) doka bilan yopilgan idishlarda lichinkalar paydo bo‘lmadi, ochiq idishlardagi go‘shtda esa son-sanoqsiz lichinkalar paydo bo‘ldi.
4) kolbada mikroorganizmlar ko‘payadigan oziqa suyuqligini uzoq vaqt qaynatdi. 5) kolba ochiq qoldirilganda unda bir necha kundan keyin unga bakteriyalar va ularning sporalari tushishi natijasida mikroorganizmlar ko‘payishi kuzatildi.6) go‘sht solingan idishlarning ayrimlarini ochiq qoldirib, boshqalarini doka bilan yopib qo‘ydi
A) 1, 2, 6 B) 3, 4, 5 C) 1, 5, 6 D) 1, 3, 4

29. Hozirgi zamon qiyofasidagi odamlar-….

A.paleoantroplar B.arxantroplar
C.neoantroplar D.Avstralopiteklar

30. Evalutsiyaning qaysi turida populatsiyalar evalutsiyaning boshlang`ich omillari ta`siri natijasida ajdod turdan sezilarli darajada farq qiladigan belgilarni to`playdi va saqlaydi, oqibatda tura ajralib, yangi tur hosil qiladi.

A) parallel B) divergent
C) konvergent D) allopatrik


Vaqting kam bo‘lishini istasang, hech nima qilma.


Tuzuvchi : Hasanov Azizbek


Nobel o`quv markazi.