Termodinamika va statistik fizika

и
  = 
n a 0
exp f ~  
+,)l ~ I d v d v ,, 
(10.93) 
\2 n k T  I  ■* 
^ 
2 kT  
J 
1  ’
bu  yerda 
a 0  — jo~(vn
,a )d Q   -   sochilishning  to ‘la  kesimi.
(10.93) 
ifodani  integrallashda  yangi  o'zgaruvchilar  —  massa 
m arkazining  h arak at  tezligi 
v  
va 
v n  =   v  
-  
v , 
nisbiy  h arak at 
tezligini  kiritamiz.  U  holda  (10.93)  quyidagi  ko'rinishni  oladi:
"=i6,r!™
j" 
( ш )
  к  exp( ~ s ) dB' к  exp(- 
Ш У ”- ■
 <1шм)
(10.94)  ifodani  integrallash  natijasida  v aqt  birligida  m uvozanat- 
dagi  gaz  m olekulalarining  to'qnashish  sonini  aniqlaymiz:
v
  = 
y/2na0v.
_ 
_ 
/ 8  fc'J'
Bu yerda 
v
  =  p /m   =  ----   -   m olekulalar o'rtach a tezligi. Mole-
V  тгт
kulalarning  k etm a-k et  ikkita  to'qnashishlar  orasidagi  o'rtacha 
v aqt  oralig'i,  yoki  erkin  yugurish  o'rtacha  vaqti
т =  i =  
1

t
  kattalik  relaksatsiya  vaqti  bilan  bir  xil  tartibdadir.
Ikkita  k etm a-k et  to'qnashishlar  orasidagi  masofa  molekula- 
larning  erkin  yugirish  yo'li
\f2na0
Misol  tariqasida  azot  molekulasini  olib  qaraylik.  Azot  molekula-
sining diam etri