Termodinamika va statistik fizika

5.11.  M uvozanatli  nurlanish.  Plank  form ulasi
M uvozanatli  nurlan ish n i  term odinam ik  n u q ta y i  n azard an
4.4- b an d d a  batafsil  k o 'rib   chiqgan  edik.  R e le y -Jin s  va  Vin 
nazariyalari  absolut  qora  jism ning  nurlanishini  ham m a  chas- 
to talar oralig'ida tush u n tirib  bera olmaydi. Endi ushbu masalani 
k v an t  statiskasi  yordam ida  ko'rib  chiqamiz.
196

---

Absolut  qora  jism   nurlanishining  Plank  nazariyasida  (1900) 
birinchi  m arta  kvant  to ‘g ‘risida  tasav v u r  paydo  bo'lgan,  y a ’ni 
ato m lar  nurlanishda  energiyani  m a ’lum   m iqdorda  chiqaradi 
va  shunday  miqdordagi  nurlanish  energiyasini  yutadi  deb faraz 
qilingan.  Energiya  tushunchasidagi  bunday  faraz  fizikada  klas- 
sik ad an   tu b d a n   fa rq   qiladigan  yangi  g ‘oya  bo'lib,  avvaliga 
kvaziklassik,  keyinchalik  rivojlanib,  m ikrojarayonlar  nazariyasi 
k v an t  nazariyasiga  aylangan.
Muvozanatli nurlanish, y a ’ni absolut qora jism  nurlanishining 
energiya  zichligini