Termodinamika va statistik fizika

2.2.  G ib b s  k v a z ik la s s ik   v a   k la s s ik   ta q s im o tla r i
A g ar  m u v o zan atd ag i  b e rk   sistem a  k a tta   sondagi  z a rra la rd a n  
ta sh k il to p g an   bo'lsa, sistem a  en erg iy asi uzluksiz bo'ladi. C h u n k i 
h a r   bir  k v a n t  z a rra   d isk re t  en e rg iy a  s p e k trig a   ega.  S h u   sababli 
siste m a   e n e rg iy a si  uzluksiz  k o 'rin is h n i  oladi,  siste m a n i  an iq  
b ir  en erg iy ali  ho latd a  topish  m u m k in   b o 'lm a y   qoladi.  B u n d ay  
hollarda  sistem aning  aniq  energiyali  holatda  emas,  balki  e,  e  +  de 
e n erg iy ali  in te rv a ld a   b o'lish  ehtim olligi  q ara lad i.  B u  h o latd a 
eh tim o llik   ta q sim o ti  h a m   uzluksiz  fu n k s iy a   d eb   q a ra la d i  va 
oldingi  m av zu d ag i  (2.9)  ifoda  asosida  yoziladi.  B uning  u c h u n  
uzlukli  fu n k siy a  e x p (-£ (./
0
)  bilan,  uzluksiz  fu n k siy a  е х р (~ е /в ) 
bilan,  k v a n t  h o la tlar  soni  Q (^)  e n erg iy a  £,  £  +  de  in terv alid ag i 
k v a n t  h o la tla r  soni  dfl(e)  bilan  sta tis tik   y ig 'in d i  sta tistik   in te g ­
rali  bilan,  d em ak,  sistem ani  e.  en erg iy ali  h o la td a  topish  e h ti­
molligi  W.  sistem an i  energ iy a  in terv alid a  to p ish   ehtim olligi  dW  
bilan  alm ash tirilad i  va  n a tija d a   q u y id ag i  k o 'rin ish d ag i  ifodani 
olam iz:
29

---

Bu  ifoda  G ibbsning  kvaziklassik  taqsim oti  deyiladi.  Bu  y erd a
r = n J d Pd(?>
Г  -   fazalar  fazosining  hajm i.  N atijad a  (2.11)  ifodanini  q y y id a- 
gicha  yozish  m um kin: