Termodinamika va statistik fizika

a
 =  -
a e
 + 
t
( — )  , 
va 
t
)
v
E  =   F - T g ) v . 
(3.14D
10 Noaniq integrallash doimiylari I(V) va I(p) ning nolga tengligini termodinamika- 
ning birinchi va ikkinchi qonunlari orqali isbotlab bo'lmaydi. Bu masalani o'rganish 
Nernst tomonidan termodinamikaning uchuinchi qonunining kashf rjilinishiga olib keldi
102

---

bu  yerd a 
Л Е   -  E„ 
El  ~  ichki  en ergiy a   kam ayishi  (tajribadan 
aniqlanishi m um kin)  izoxorik jarayon d a  reaksiya vaqtid a ajralib 
chiqqan  issiqlik  m iqdoriga  teng:  A E  -   Q  -  Q v ■  U   holda
A  =  Q
v
+
t
(| £ )  . 
(3.145)
(3.145)  ifoda  har qanday izoterm ik jarayonda  sistemaning  hamma 
kuchlarga  qarshi bajargan  to ‘la  ishi  uchun G ibbs- Gelm gols ten g­
lamasi  bo‘lib hisoblanadi.
A g a r   sistema  izo b a rik -izo term ik   holda  Ф :  en ergiyali  holat­
dan  Ф 2  e n ergiyali  holatga  o ‘tsa,  u  holda  m ex an ik   b o'lm a gan  
kuchlarning  bajargan  ishi  G ibbs  en ergiyasin in g  kam ayishi hiso- 
biga  o ‘tadi:
^ n o m e x   =  
~ ( ^ Ф ) т , р   ~   ~  (* ^ 2   —  ^ 1   ) т , р   •
G ib b s -G elm g o ls   tenglam asi  (3.142)ga  asosan