Termodinamika va statistik fizika

TdS  > d E  + 
d \ -  Ъ ' ь  d N k • 
(4.1)
i 
к
Bu  y e rd a   fik  -   к  n a v d a gi  za rra la rn in g  k im y o v iy   potensiali. 
(4.1)dagi  o x irgi  had  zarralar  sonining  o'zgarish in i  aks  etdiradi.
U m u m iy  qoidalarga  asosan  yozilgan   (4.1)  tengsizlikni  oddiy 
sistem a  uchun  hosil  qilish n i  k o 'r ib   ch iqam iz.  Z a rra la r  soni 
o 'z g a r m a y d ig a n   sistem a  uch un   te rm o d in a m ik a n in g   asosiy 
tenglam asi  (3.86) ga  kiru vch i  kattalik lar  E,  S  va  V   adclitivlik 
xossasiga  ega  bo'lgan ligi  uchun  ten glam an i  bu  kattaliklarning 
bitta  zarraga  to 'g 'ri  kelgan  solishtirm a  qiy m a tla ri  uchun  ham 
yozish  m umkin,  y a ’ni
Bu  tenglam a  um um iylikka  ega  bo'lib,  unga  k iru vch i solishtirma 
kattaliklarning  nima  sababdan  o'zgarish iga  b o g 'liq   emas.  H aq i­
qatan   ham,  solishtirm a  k attalik lar  uchun  o 'zga rish   k a tta lik ­
larning  o'zin ing  o'zgarishi  hisobigam i  y o k i  zarralar  soni  o 'z g a ­
rishi sabablimi tamoman  farqi yo'q.  Demak,  (4.2)  tenglamada  zarra­
lar  soni  N   o'zgaruvchi  bo'lishi  va  uni  quyidagicha  yozish  mumkin:
d