Termodinamika va statistik fizika

dF <   - S d T  -  p d V  +  ndN  
(4.53)
ni  olamiz.  Bu  esa  sistema  m u vozan at  h olatda  b o'lish i  uchun 
erkin   en ergiyasi  m inim um   bo'lishi  k era k   ekan,  y a ’ni
AF  >   0  yok i  6F =  0,  62F  >   0. 
(4.54)
137

---

3.  X u d d i  shuningdek,  T   =   const,  p  =   const,  N   -   const  b o ‘ l- 
ganda  ДФ  >   0  yoki  <5Ф  =   О,  <52Ф   >   0  bo'ladi.
4.  S  =   const,  V   =   const,  N   =   const  b o‘lganda  AE  >   0 yoki 
8E =   0,  P E   >   0  bo'ladi.
5.  S  =   const,  p  =   const,  N   —  const  b o‘ lganda  A\  >   0 yoki 
<5\ =   0,  fix  >   0  bo‘ ladi.
6.  T  =   const,  V   =   const,  ц  =   const  bo'lganda  ДВ  >   0  yoki 
6B =   0,  P B   >   0  bo'ladi.
Shunday  qilib,  term odinam ik  sistemada  m uvozanat  holati- 
ning  um um iy  sharti  aniq  hollar  uchun  term odinam ik  potensial- 
larning m aksim um  yoki  m inim um   shartidan keltirib   chiqariladi.
4.6.  G o m o g en   sistem aning  m uvozanati
T u rli  kom ponentli  sistem alarda  uning  tashkil  etuvchi  qism - 
lari  o ‘ rtasida  k im y o v iy   reaksiyalar  va  boshqa  jarayon lar  o ‘tishi 
mumkin.  Bu  ja ra yo n la r  to ‘g ‘ ri  v a   teskari  yo'nalish da  o ‘ tadi, 
y a ’ni  um um iy  zarralar  soni  o 'zgarm aga n   holda  tu rli  kom po- 
nentdagi  zarralar soni  uzluksiz ravishda  b ir-biriga  o ‘tib o ‘zgarib 
turadi.  0 ‘zgarishlar  sistemada  m uvozanat  holat  yu z  berganda 
to'xtaydi. T o ‘g ‘ri va  teskari reaksiyalar bir xil tezlikda o‘ta  boshla- 
ganda  muvozanat  barqaror  topadi.  Bunday  sistemalar  gom ogen 
deyiladi.  H ar  qan day  k im y o v iy   reaksiya  qu yid agi  ko'rinishda 
y o zila d i:
5 > , а = 0 .  
(4.55)