Termodinamika va statistik fizika

issiqlik  fluktuatsiyasi  garmonik  tebranishlarning  hamma  m um ­
kin  bo‘lgan  chastotalarining  xaotik  aralashmalaridan  iborat  ekan.
Shu  bilan  birga,  (7.75)  formulani  olishda  klassik  sistem a
 
uchun  har  bir tebranish  energiyasi 
kT  ga  teng  deb  qabul  qildik, 
y a’ni  klassik  garmonik  ossillyatorning  o‘rtacha  energiyaga  teng
 
dedik. Shuning uchun kvant sistemalarda fluktuatsiyani qarash-
 
da  (7.75)  formuladagi 
kT  ni  kvant  ossillatorning  o‘rtacha  ener­
giyasi  bilan  almashtirish  kerak:
Natijada,  umumlashgan  Naykvist  formulasini  olamiz.  Fluktuat­
siya  toklari  ham da  «kasr  effekt»  fluktuatsiyasi  bilan  bog‘-
 
langan  katoddan  uchib  chiquvchi  elektronlar  soni  zamonaviy
 
elektron  asbobiarning  sezgirligini  chegaralaydi.