Termodinamika va statistik fizika

6.  Termodinamik  sistema  ichki  energiyasi.
T erm odinam ik  sistem ani  tashkil  etu v ch i  ko ‘p  sonli  zarra- 
larning  uzluksiz  doimiy  h arak at,  o'zaro  va  tashqi  m aydon  bilan 
ta ’sirlashish  energiyasi  birgalikda  sistem aning  energiyasi  deyi­
ladi.  To'liq  energiya  tashqi  va  ichkilarga  ajraladi.  Sistem aning 
bir  b u tu n   holdagi  h a ra k at  kinetik  energiyasi  va  uning  tashqi 
m ay d o n d ag i  potensial  en erg iy asi  ta sh q i  e n erg iy a   deyiladi. 
E n erg iy an in g   qolgan  qism i  ichki  e n e rg iy a n i  ta sh k il  qiladi. 
Term odinam ikada  sistem aning  tashqi  energiyasi  o'rganilmaydi. 
Shuning  uchun  sistem aning  energiyasi  deganda  odatda  ichki 
energiya  tushuniladi.  Term odinam ikaning  ikkinchi  boshlanishi- 
ga  asosan  ichki  energiya  te m p e ratu ra   va  tashqi  param etrlarga 
bog‘liq  bo'ladi.  T e m p e ra tu ra   uzluksiz  oshishi  bilan  u  ham  
uzluksiz  oshadi  va  limitda  cheksizga  intiladi
.2
S tatistik  fizikada  ichki  energiya  b ir  necha  qism dan  iborat 
bo'ladi, y a ’ni m olekulalarning ilgarilanm a, aylanm a va tebranm a 
h a ra k at  kinetik,  ularning  o‘zaro  t a ’sir  va  m olekula  yoki  atom - 
larning tashqi maydondagi potensial energiyalardan tashkil topgan.
N
  ta   zarrad a n   tashkil  top g an   real  gaz  ichki  energiyasini 
um um iy  holda  quyidagicha  yozish  m um kin:
£  = 
~»}|) + 5 > ( г Д  
(3.1)
1=1
 
l< ,i< jiN  
iS l
bu  yerda  p.  -