Termodinamika va statistik fizika

N f )   =  N + n j u(r)dVidV2
yoki  dVtdV
2
  bo'yicha  integrallashdan  bitta 
zarra  koo;doiatasi 
bo'yicha  va  nisbiy  koordinata  r  bo'yicha  integrallashga  o'tsak,
282

---

Jl
4
r)dv - < ^ L i
(7.61)
ni  hosil  qilamiz.  Shunday  qilib,  korrelyatsion  funksiyadan  qan ­
daydir  hajm  bo'yicha  olingan  integral,  shu  hajmdagi  to‘la  zar­
ralar  sonining  kvadratik  o'rtacha  fluktuatsiyasi  orqali  ifoda-
 
lanar  ekan.  A gar
(7.62)
tenglikni  hisobga  olsak,  (7.62)  integral  termodinamik  kattaliklar
 
orqali  quyidagicha  ifodalanadi:
l  =
kTN
i P )
avjr
-
1
.
(7.63)
Odatdagi  klassik  ideal  gaz  uchun  J u(r)dV   =  0  bo'ladi.  Bu
shuni  anglatadiki,  ideal  gaz  zarralari  bir-birlari  bilan  o'zaro 
ta ’sirda  bo'lmaganliklari  tufayli,  turli  xil  zarralarning  tutgan
 
holatlari  o'rtasida  hech  qanday  korrelatsiya  ham   bo'lmaydi.
Aksincha,  suyuqlikda  (kritik  nuqtadan  uzoqda)  (7.63)  ifoda-
 
dagi  birinchi  had,  suyuqlikning  kichik  siqiluvchanligiga  asosan