Termodinamika va issiqlik texnikasi Reja

Termodinamika va issiqlik texnikasi


Reja:

1. Issiqlik sig’imi. Gazlar issiqlik sig’imining molekulyar-kinetik nazariyasi;

2. Haqiqiy va o’rtacha issiqlik sig’imlar;
3. Gaz isssiqlik sig’imlarining empirik ifodalari. Issiqlik sig’imini jarayonga va haroratga bog’liqligi.


Issiqlik sig’imi. Gazlar issiqlik sig’imining molekulyar-kinetik nazariyasi;
Tеrmodinamik jarayonda ishchi jismga bеrilgan issiqlik miqdorini shu jismning solishtirma issiqlik sig’imi orqali aniqlanadi. Solishtirma issiqlik sig’imi dеb, 1 kg jismni haroratini 10 ^оC qizdirish uchun zarur bo’lgan issiqlik miqdoriiga aytiladi va u c harfi bilan bеlgilanadi.

с_х = dq_х· dt (1)

(1) tenglamadagi q_х nafaqat haroratlarning o’zgarishiga, balki issiqlik miqdorining berilishi jarayoniga ham bog’liq bo’ladi va х o’zgarmas parametrga bog’liq ravishda ifodalanib, u jismning hajmi υ, bosimi Р kabi ko’rsakichlari bo’lishi mumkin. Bu jarayondagi umumiy issiqlik miqdori quyidagicha aniqlanadi:

q_1-2.x = ∫ c_x dT, (2)

bu yerdagi integral ishchi jismning dastlabki 1 holati (t₁)dan oxirgi belgilangan holatidagi 2 (t₂) vaziyatlari bo’yicha olinadi.

Issiqlik miqdoriing dq_1-2._x qiymati jarayon turiga bog’liq bo’lganligi tufayli tizim issiqlik sig’imining qiymati с_х ham jarayon turiga bog’liq bo’ladi. Bitta tizim tarkibida jarayon turiga bo’g’liq ravishda turli issiqli sig’imlariga ega bo’ladi va uning qiymati quyidagi oraliqda o’zgarishi mumkin - ∞ dan + ∞ gacha.
Termodinamika va issiqlik texnikasida o’zgarmas hajmdagi issiqlik sig’imi muhim ahamiyatga ega hamda u o’zgarmas hajm jarayonidagi issiqlik miqdorining dq_υ jism haroratining o’zgarishiga dT nisbati bilan aniqlanadi.
с₀ = dq_υ / dT (3)

Xuddi shuningdek o’zgarmas bosim uchun jismning issiqlik sig’imi quyidagicha aniqlanadi.

с_р = dq_p / dT, (4)

Gazlar issiqlik sig’imining molekulyar-kinetik nazariyasiga binoan gazning mutloq bosimi qiymat jihatdan molekulalarrning ilgarilanma harakatidagi tezlikning o’rtacha kinetik energiyasining 2/3 qismiga teng bo’ladi.

Р = 2/3 n/υ mω² /2 (5)

bu yerda,
п – υ hajmdagi molekulalar soni;
υ – 1 kg gazning hajmi;
т – molekulaning massasi;
ω – molekulalarning ilgarilanma harakatidagi o’rtacha tezligi;
mω²/2 – molekulaning o’rtacha kinetik energiyasi.
Molekulyar-kinetik nazariya molekulalarning ilgarilanma harakatidagi o’rtacha tezligi bilan mutloq harorat orasidagi bog’lanishni ifodalaydi.

mω² /2 = ВТ,

bu yerda,
Т — mutloq harorat;
В — proporsionallik koefisiyenti.
Oxirgi tenglamani inobatga olgan holda (3.5) tenglamani quyidagicha yozishimiz mumkin.
рυ = 2/3 пВТ. (6)
Agar (3.2) tenglamani gazning ikkita holatiga tadbiq qilsak, u holda ularning har bir uchun tenglama quyidagicha bo’ladi:

p₁υ₁=2/3пВТ₁ или р₂υ₂=2/3пВТ₂.