Termodinamika” fanidan o`quv- uslubiy majmua

IShNI BAJARISh TARTIBI
Hozirgi paytda solishtirma issiqlik sig’im bilan temperatura o’rtasidagi bog’liqlikni aniqlash uchun IT–c–400 o’lchash asbobidan foydalaniladi. Uning yordamida qattiq, sochiluvchan va boshqa moddalarning solishtirma issiqlik sig’imi 2 10³ J/ K dan kam bo’lmagan, har 25 ⁰K qadam bilan 175-675 ⁰K oraliqda aniqlash mumkin. IT – c – 400 standart asbobi dinamik s - kalorimetrli uslubda ishlaydigan aniq o’lchamli namunalar issiqlik sig’imini o’lchaydi. Organik yoki noorganik moddalar solishtirma issiqlik sig’imini aniqlash uchun quyidagi o’lchamli tayyorlanadi: balandligi 15 diametri - 10 0,5 mm. Tajribalar davrida namunalarning issiqlik sig’imini: aniqlash bir tekis, chiziqli isitish rejimida olib borish kerak va tajribalarni berilgan tartibda o’tkazish zarur.
1. «IZMERENIE» nomli tumblerni t₁ holatga o’tkazing.
2. O’lchov yacheykasini soviting, buning uchun quyidagilarni amalga oshiring: Dyuar idishidan boshqa idishga suyuq azot quyib oling. O’lchov bloki ustiga azot idishni o’rnating. F – 136 asbob yordamida o’lchov yacheykasi «TEMPERATURA» dastagini asta - sekin burab ( +25⁰ C dan +125⁰ C gacha ) soviting, o’lcham yacheykasi temperaturasi azotning bug’lanish temperaturasiga tenglashganda, ya’ni 1 va 2 termoparalar termoEDSi barobar bo’lganda, o’lchov bloki qopqog’ida kichkina idishni oling.
3. «NAGREV» tugmasi yordamida asosiy isitgichni yoqing, rostlovchi va ta’minlovchi blok – voltmetri yordamida 20 2V kuchlanishni o’rnating (o’lchash - 100⁰C dan boshlanganda). Agar, o’lchash +20⁰ dan boshlansa, kuchlanish miqdori 40 2V bo’lishi kerak.
4. Temperatura 10⁰C ga etganda, sekundomer yoqiladi. (F-136 asbobning chiroqli ko’rsatgichi 0 dan o’tganda) va «IZMERENIE» tugmasini t₂ holatga o’tkazing. Chiroqli ko’rsatgich 0 ko’rsatganda sekundomer yoqiladi.
5. Sekundomer ko’rsatgichini « » qatoriga yozing ( 1-1 jadval ).
6. 1 - jadvalda ko’rsatgan hamma temperatura qiymatlarida « » ni o’lchashni qaytaring.
7. Temperatura kerakli qiymatga etib bo’lgandan so’ng yoki namuna oxirgi temperaturagacha qizdirilgandan so’ng isitkich o’chiriladi.
8. F – 136 asbobini rostlab oling.
9. « IZMERENIE» tumblerini «UST.O» holatga keltiring.
10. Rostlash va istemol bloklarini o’chiring.
11. Korpusning yuqori o’lchov yacheykasini ko’taring.
12. O’lchov yacheykasini atrof muhit temperaturasigacha soviting.
13. formula yordamida solishtirma issiqlik sig’imni hisoblang.