Termodinamika” fanidan o`quv- uslubiy majmua

17-MA’RUZA


MAVZU: GAZ TURBINALARNING TUZILISH.

17.Gaz turbinalarning tuzilish.
17.1. Gaz trubinasining tasnifi
17.2.Gaz turbinalari. Bir va ko’p o’qli turbinalar. GTQ yonish kameralari.
17.3. Reaktiv dvigatel.


17.1. Gaz trubinasining tasnifi


Gaz turbinasi o’zida ichki yonuv dvigateli va bu turbinasining afzalliklarini mujassamlashtirgan qulay va ixcham qurilmadir. Uning ishlash printsipi bu turbinasinikiga o’xshash bo’lib faqat ish jismi sifatida bu emas, balki bevosita yoqilining yonishidan hosil bo’lgan gazlardan foydalaniladi. YA׳ni maxsus yonish kamerasida yondirilmagan gazlar ma׳lum bosim otsida soplolar orqali turbina kurakchalariga yo’naltiriladi. Gazlarning soplodan oqib chiqishidagi kinetik energiya turbinaning mexanikaviy ish bajarishiga olib keladi. Ularning bu turbinalaridan farqi shundaki, qurilma detallari: soplolar, turbinaning ish kurakchalari doimo yuqori temperaturali gazlar, ma׳lum bosim otsida bo’ladi (700 °C gacha).
17.2. Gaz trubinasi ishlash printspi

Gaz turbinasi qurilmasi va uning ishlash printsipini quyidagi sxemadan tushinib olish mumkin. Gaz turbinasi T—temperaturada yonish maxsulotlari adiabatik kengayadi, ya׳ni issiqlik almashmaydi. Bu kengayish natijasida gazlarning temperaturasi T₄ gacha kamayadi va bosim P₁. gacha kamayadi. Bosimning tushishi P₃ — P₁ turbinada l_tex—texnikaviy ish bajarishga sarf bo’ladi. Bu ishning ko’p kismi quyidagilarga sarf bo’ladi: l_k —kompressomi xarakatga keltirishga; l_n—yoqili nasosini xarakatga keltirishga; l_e=l_tex—l_k—l_n— elektrogeneratorni xarakatga keltirish uchun.YOqili sifatida neft maxsulotlari, shuningdek gazsimon yoqilidan ham foydalanish mumkin.

Tsatsionar gaz turbinasining P=conts bo’lgandagi tezlik FIK
Bu erda
—siqish darajasi
— kompressordagi bosimning oshish darajasi.
Gaz turbinalarining tejamliligini oshirish maqsadida issiqlik regeneratsiyasi qilinadi.
Bir bosqichli gaz turbinalarining ishlash printsipi bir bosqichli bu turbinasining ishlash printsipidan hech qanday farq qilmaydi. Gaz faqat yo’naltiruvchi soplolarda kengaymay, balki ish kurakchalarida ham kengayadi. Ish kurakchalaridagi absolyut tezlik kamayib, v₁ kamayib, v₂ga tushib qoladi, nisbiy tezlik esa W₁ dan W₂ gacha ortadi. ildirak gardishidagi ish l ni bilgan xolda gaz turbinasining nisbiy FIK quyidagicha aniqlanadi.

yoki
bu erda — hamma bosqichlarda (soplolarda va ish kurakchalanda) issiqlikning kamayishi.
c — soplodan chiqayotgan gazning adiabatik tezligi Gaz turbinasining indikator ishi: