Termiz davlat universiteti topografiya asoslari va kartografiya


 Terodolit va uning ishlatilishi



Download 1,41 Mb.
Pdf ko'rish
bet65/114
Sana16.09.2021
Hajmi1,41 Mb.
#176049
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   114
Bog'liq
topografiya asoslari va kartografiya

1. Terodolit va uning ishlatilishi. 
Terodolit-joydagi gorizontal burchaklarni ulchashda ishlatiladigan asosiy asboblardan biridir. Terodolitning 
asosiy kismlari kurish trubasi xamda gorizontal va verrtikal doiralardan iborat. 
Agar terodolit gorizontal doirasining fakat alidadasi aylanadigan bulsa, unga oddiy terodolit, xam alidadasi 
xam limbi aylanadigan bulsa -  takroriy terodolit deryiladi. Xozirgi vaktda mamlakatimizdagi geroderzik 
asbobsozlik zavodlari fakat takroriy terodolitlar ishlab chikarmokda. Takroriy terodolitlar verrtikal doirasining 
alidadasiga adilak urnatilgan. Bundan tashkari, ular dalnomerr va bussol bilan ta'minlangan bulib, terodolit 
taxeromertrlar derb xam yuritiladi. Terodolit taxeromertrning gorizontal doirasi limb va alidadan iborat. 
Asbobning aylanish uki, derb ataladigan alidada uki limbning kovak ukiga kiradi. Limb uki esa taglikning 
vtulkasiga kirib turadi.Terodolitni shtativga urnatilganda, uning kutargich vintlari shtativ boshligiga tiralib 
turadi. Terodolit shtativga urnatgich vint yordamida maxkamlanadi. Urnatgich vintning uchida ilgak bulib, 
unga asbobni markazlashtirish uchun xizmat kiladigan shovun osiladi. Terodolitning ichki fokuslanuvchi 
kurish trubasining gorizontal uki alidada doirasiga urnatilgan taglikka joylashtirilgan. Verrtikal doyra kurish 
truba bilan bitta ukka maxkamlangan bulib, uning limbi truba bilan birga aylanadi. Kurish trubasini gorizontal 
uk atrofida verrtikal terkislik buyicha 180°aylantirish mumkin bunga "Kurish trubasini zernit buyicha 
aylantirsh" deryiladi. Kurish trubasining maxkamlagich va iunaltirgich vintlari bor. Maxkamlagich vint 
yordamida truba maxkamlanadi, iunaltirgich vint yordamida esa truba bir oz verrtikal xarakatga kerltiriladi. 
Gorizontal doiraning limb va alidadasi xam maxkamlagich va iunaltirgich vintlarga ega. Limb terkisligini 
gorizontal, asbob aylanish ukini esa verrtikal xolatga kerltirish uchun bitta, ba'zi terodolitlarda bir-biriga 
perrperndikulyar kilib ikkita adilak urnatilgan buladi. Verrtikal burchaklarni ulchaganda, verrtikal doyra 
alidadasining nol diomertrini gorizontal xolatga kerltirish uchun uning ustiga xam adilak urnatilgan. 
Terodolitlarda limb va verrnerr bulaklarini kattalashtirib kursatish uchun lupalar ishlatiladi.Terodolitning limb 
va alidada doiralariga 
chizilagan shtrixlar siykalanib kertmasligi uchun ular maxsus mertall gilof bilan berkitilgan. 
Sobik Sovert geroderzik asbobsozligi xilma-xil terodolitlar ishlab chikargan: M: TT-30 terodolito` sobik Sovert 
xokimiyatining dastlabki yillarida chikarilgan.TT-2 terodolitno`y Sverrdlovsk geroderzik asbobsozlik zavodi 
1940-49 i. ishlab chikargan. 1950 yildan boshlab TT-2 terodolit urniga bir muncha takomillashtirilganTT-50 
terodolitlari ishlab chikarildi. TM-1 terodoliti 1955 yildan boshlab ishlab chikarilmokda, bu terodolit uzining 
erngilligi bilan dikkatga sazavordir, uning ogirligi 2,2 kg, asosan eksperditsiyalarda ishlatiladi. 1959 yildan 
boshlab TT-50 terodolitining urniga TT-5 terodolitlari ishlab chikarilmokda. Keryingi paytlarda TT-4 optik 
terodolitlari ishlab chikarilmokda.

Download 1,41 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   114




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish