Termiz davlat universiteti tibbiy bilim asoslari kafedrasi tibbiy bilim asoslari fanidan amaliy

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

19

– Amaliy mashg’ulot 

Mavzu: Bolalarda moddalar almashinuvining buzilishi kaslliklari 

2 soat. 

Nazariy tushuncha. Raxit- o

’sib kelayotgan organizm kaslligi bo’lib, u bolada 

“ko’ngilsiz holat” vujudga keltiradigan, yani yoshiga to’lmagan bolalarni tez-tez 

va uzoq vaqt kasllilarga chalinib turishga moyil qilib qo

’yadigan holatdir. Raxit 

kasalligi bola organizmida vitamin D yetishmasligi va moddalar almashinuvining 

buzilishi natijasida kelib chiqadi. Raxit odatda boshqa xar qanday kaslliklarni 

og

’irlashtirib qo’yadi. Raxit kaslliklariniilk belgilari: nerv sistemasiga aloqador 

funksional o

’zgarishlardir. Yani bolaning ko’p terlashi, issiqlik toshib badan 

terisining bichilib turishi, ensa sohasida sochning to

’kilib ketishi, bolaning hadeb 

chochishi, injiqlik qilishi, uyqusining behalovat bo

’lishidir. 

---

Rahitga chalingan bolani ko

’zdan kechirganda  uning suyak va muskul sistemasiga 

ahamiyat berish kerak. Ensa suyagi yumshoq bo

’lganda “kraniotabes” bosh 

shaklining o

’zgarishi, katta liqildoqning kech bekilishi, bolaning qovurg’alarida 

marjonga o

’xshash bo’rtmalar, raxitik tsbehlar, bolaning qo’lida, yani bilak 

sohasida yo

’g’onlashish-raxitik bilakuzuklar paydo bo’ladi. Oyoqlarining yumshab 

qolgan suyagi gavda oriqligini bosishi natijasida O yoki X shaklida 

deformatsiyalanib qoladi. Raxit bo

’ldan bolalarda teri qoplamlari ko’pincha 

rangsiz bo

’ladi, chunki ularda kamqonlik rivojlanadi. Raxitdan sog’ayish 

bosqichida  agar bola organizmida kalsiy tuzlari yetarli miqdorda tushmasa, qon 

zardoblari tarkibida uning miqdori kamayib ketadi va nerv sistemasining tirishish 

reaksiyasiga moyil holda qo

’zg’aluvchanligi oshib ketadi. Bunday holat 

spazmofiliya deb yuritiladi. Bolaning tirishishi uzoq yoki qisqa vaqt davom etadi. 

Bolaning sikilet muskullarida klonik-tonik talvasalar kuzatiladi.  

Ishdan maqsad. Raxit va spazmofiliyaning klinik belgilari bilan tanishib chiqish. 

Vitamin Dni davo va profilaktika maqsadida qo

’llash.